Στην καθημερινότητα ενός γονέα υπάρχουν στιγμές κούρασης, έντασης ή πίεσης που μπορεί να οδηγήσουν σε λέξεις που ειπώνονται… χωρίς σκέψη. Όμως, σύμφωνα με παιδοψυχολόγους, υπάρχει μια συγκεκριμένη φράση που έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει βαθιά την ψυχολογία ενός παιδιού – ακόμα κι αν δεν ειπωθεί με κακή πρόθεση.
Η φράση:
«Με έχεις απογοητεύσει»
Πολλοί γονείς τη χρησιμοποιούν για να δείξουν ότι μια συμπεριφορά ήταν λάθος. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν: για ένα παιδί, η απογοήτευση του γονέα δεν “μεταφράζεται” ως κριτική σε μια πράξη, αλλά ως κριτική στον ίδιο του τον εαυτό.
Γιατί η φράση “με έχεις απογοητεύσει” πληγώνει τόσο;
Χτυπά την αυτοεκτίμηση
Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τη γνώμη των γονιών τους ως “καθρέφτη” του εαυτού τους. Όταν ακούνε ότι απογοήτευσαν τη μαμά ή τον μπαμπά, νιώθουν πως “είναι” κακά παιδιά, όχι ότι “έκαναν” κάτι λάθος.
Δημιουργεί φόβο και άγχος
Η απογοήτευση μεταφράζεται σε απώλεια αγάπης. Πολλά παιδιά σκέφτονται:
- «Μήπως δεν με αγαπάει πια;»
- «Μήπως δεν είμαι αρκετός;»
- «Πρέπει να είμαι τέλειος για να με αγαπούν;»
Ενισχύει την ενοχή και όχι την υπευθυνότητα
Ένα παιδί που ντρέπεται για τον εαυτό του, δεν μαθαίνει να διορθώνει τη συμπεριφορά του. Μαθαίνει να κρύβεται, να φοβάται και να αγχώνεται μήπως ξανακάνει λάθος.
Τι προτείνουν οι παιδοψυχολόγοι αντί για αυτή τη φράση
Εστίαση στη συμπεριφορά – όχι στο παιδί
Αντί για «με απογοήτευσες», πείτε:
«Αυτό που έκανες δεν ήταν σωστό»
«Η συμπεριφορά σου πλήγωσε τους άλλους»
«Μπορείς να το κάνεις καλύτερα την επόμενη φορά»
Έτσι, το παιδί καταλαβαίνει ότι δεν είναι κακό, απλώς έκανε ένα λάθος.
Προτάσεις
Τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από πράξεις:
- «Τι πιστεύεις ότι πρέπει να κάνουμε τώρα;»
- «Πώς μπορούμε να το διορθώσουμε;»
- «Πώς θα το χειριζόσουν διαφορετικά την επόμενη φορά;»
Επιβράβευση προσπάθειας
Οι ειδικοί τονίζουν ότι όταν ένα παιδί νιώσει πως μπορεί να βελτιωθεί, αναπτύσσει αυτοεκτίμηση και υπευθυνότητα.
Τι συμβαίνει όταν η απογοήτευση γίνεται συνήθεια
Παιδιά που ακούνε συχνά τέτοιες φράσεις μπορεί να αναπτύξουν:
- Χαμηλή αυτοπεποίθηση
- Υπερβολική ανάγκη για έγκριση
- Φόβο αποτυχίας
- Άγχος στις σχολικές ή κοινωνικές καταστάσεις
Οι ψυχολόγοι τονίζουν πως ο τρόπος που μιλάμε στο παιδί γίνεται η “εσωτερική του φωνή” όταν μεγαλώσει.
Και όμως… μια φράση μπορεί να αλλάξει πολλά
Το να είσαι γονιός δεν είναι εύκολο. Κανείς δεν είναι τέλειος και όλοι έχουμε πει λέξεις που μετανιώσαμε. Το σημαντικό είναι να θυμόμαστε ότι τα παιδιά δεν χρειάζονται τελειότητα – χρειάζονται καθοδήγηση, αγάπη και σεβασμό.
Όπως γράφει ένας παιδοψυχολόγος:
«Μιλήστε στο παιδί σας όπως θα θέλατε κάποτε να μιλάει στον εαυτό του.»
Αυτό κάνει όλη τη διαφορά.
