Με 1 εξαφάνιση παιδιού κάθε 2 ημέρες, είναι ζωτικής σημασίας να διερευνήσουμε τα αίτια και να σταθούμε σε αυτά που μπορούμε να κάνουμε ως γονείς για να αποτρέψουμε την εξάπλωση του φαινομένου.
Τα στοιχεία είναι σοκαριστικά για τους γονείς και την κοινωνία στο σύνολό της.
Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια ανησυχητική αύξηση στις εξαφανίσεις ανηλίκων, με τα στοιχεία να καταδεικνύουν μια συνεχή επιδείνωση του φαινομένου. Σύμφωνα με το «Χαμόγελο του Παιδιού», το πρώτο εξάμηνο του 2024 καταγράφηκαν 112 εξαφανίσεις παιδιών, σημειώνοντας αύξηση 14,28% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Αντίστοιχα, το 2023 καταγράφηκαν 274 εξαφανίσεις παιδιών, εκ των οποίων τα 175 ήταν κορίτσια και τα 99 αγόρια. Από αυτά, εντοπίστηκαν τα 256, ενώ 18 παιδιά εξακολουθούν να αναζητούνται. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε πριν από λίγες ημέρες στη δημοσιότητα ο κ. Κωνσταντίνος Γιαννόπουλος, πρόεδρος του Χαμόγελου του Παιδιού, το 2024 το Χαμόγελο διαχειρίστηκε μία εξαφάνιση παιδιού κάθε δύο ημέρες. Το φαινόμενο δεν περιορίζεται στη χώρα μας. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με την οργάνωση Missing Children Europe, εξαφανίζονται περίπου 250.000 παιδιά ετησίως, ενώ χιλιάδες άλλα αγνοούνται χωρίς να δηλώνονται, καθώς η εξαφάνιση δεν αναφέρεται στις Αρχές.
Το προφίλ των εξαφανισμένων παιδιών και οι εκούσιες απαγωγές
Σύμφωνα με τον ίδιο, το προφίλ των εξαφανισμένων παιδιών στην Ελλάδα είναι κυρίως κορίτσια εφηβικής ηλικίας, ελληνικής καταγωγής. Πρώτη αιτία εξαφάνισης είναι τα προβλήματα στις σχέσεις με την οικογένεια και δεύτερη αιτία οι σχέσεις με το άλλο φύλο.
Κάτι που επίσης συμβάλλει στις εξαφανίσεις, είναι το γεγονός ότι τα παιδιά και οι έφηβοι σήμερα μοιράζονται τα προβλήματα και τις αναζητήσεις τους μέσα από ένα πληκτρολόγιο. Αυτό τα καθιστά ευάλωτα σε επιτήδειους, σε άτομα διαφόρων ηλικιών και κάθε φύλου, που εκμεταλλεύονται τα παιδιά, τα παγιδεύουν, τα παροτρύνουν να απομακρυνθούν από την οικογένειά τους για να κερδίσουν την ελευθερία τους. Προφανώς, η ελευθερία αυτή είναι απλά μία φενάκη, αφού αφενός δεν είναι αυτό που χρειάζονται τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία και αφετέρου είναι απλά ένα πρόσχημα, ένα «δόλωμα» για να ακολουθήσει η εκμετάλλευσή τους από τους «απαγωγείς».
Τα παιδιά που βρέθηκαν αλλά παραμένουν «χαμένα»
«Στην Ελλάδα, δεν υπάρχουν απαγωγές παιδιών από αγνώστους – αν δούμε τα ποσοστά εξαφανίσεων σε άλλες χώρες, θα καταλάβουμε πόσο δύσκολα είναι τα πράγματα. Εδώ, λοιπόν, έχουμε έναν επιτήδειο που, μέσα από το διαδίκτυο, «ψαρεύει» κορίτσια που είναι ευάλωτα. Και έτσι τα πείθει. Συνήθως πρόκειται για μεγαλύτερης ηλικίας ανθρώπους ή και πολύ μεγαλύτερης ηλικίας. Το έχουμε δει και αυτό ως φαινόμενο: να θέλει ένα παιδί να φύγει από το σπίτι για να ζήσει μια «καλύτερη» ζωή, να ξεφύγει από την κατάσταση. Αυτό που στο εξωτερικό αποκαλείται loverboys, είναι εκείνοι που προσπαθούν να προσεγγίσουν τα κορίτσια. Το πρόβλημα είναι ότι, μετά, τα εθίζουν στα ναρκωτικά, τα εξαρτούν μέσω διαδικασιών εκβιασμού και, ενώ φαίνεται ότι «βρέθηκε» το παιδί, στην ουσία έχει χαθεί. Έχει χαθεί μέσα σε έναν κυκεώνα εκβιασμών», επισημαίνει ο κ. Γιαννόπουλος μιλώντας σε τηλεοπτική εκπομπή για το θέμα.
Αυτοκτονικοί ιδεασμοί
Το φαινόμενο όμως αυτό έχει κι άλλες πτυχές… Οι απόπειρες αυτοκτονίας στους εφήβους είναι ένα ακόμη θέμα που αναδεικνύεται μέσα από την επικαιρότητα. Για δύο περιστατικά αυτοκτονικών ιδεασμών κάθε τρεις ημέρες μιλά ο Κωνσταντίνος Γιαννόπουλος, υπογραμμίζοντας τη συμβολή των ανθρώπων της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στην αποτροπή περισσότερων περιστατικών. Το 2023, το Χαμόγελο του Παιδιού διαχειρίστηκε 615 περιστατικά αυτοκτονικού ιδεασμού, δηλαδή περίπου 1,7 περιστατικά την ημέρα. Αυτά τα στοιχεία υπογραμμίζουν την αυξανόμενη ψυχική πίεση που αντιμετωπίζουν οι έφηβοι, συχνά λόγω κακοποίησης, παραμέλησης ή κοινωνικής απομόνωσης.
Τα βαν που κλέβουν παιδιά είναι ένας αστικός μύθος
«Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε όλοι ότι στην Ελλάδα, παρά τις ψευδείς ειδήσεις και φήμες που κυκλοφορούν, δεν υπάρχουν απαγωγές ή απαγωγές ανηλίκων από τρίτους. Η ύπαρξη βαν που απαγάγει παιδιά είναι ένας αστικός μύθος. Βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά σας γνωρίζουν την Ευρωπαϊκή Γραμμή για τα Εξαφανισμένα Πρόσωπα 116000, η οποία παρέχει δωρεάν υποστήριξη από ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς σε εξαφανισμένα παιδιά και τις οικογένειές τους, καθώς και ανώνυμη καταγγελία εξαφανισμένων παιδιών. Κάνοντας ανοιχτές συζητήσεις, ενδυναμώνοντας τα παιδιά μας και λαμβάνοντας προληπτικά μέτρα, μπορούμε να τους δώσουμε τα εργαλεία που χρειάζονται για να περιηγηθούν στον κόσμο με αυτοπεποίθηση και ανθεκτικότητα. Μαζί, ας δημιουργήσουμε ένα ασφαλές περιβάλλον όπου τα παιδιά μας μπορούν να αναπτυχθούν και να ευδοκιμήσουν» μας συμβουλεύουν οι ειδικοί από το Χαμόγελο του παιδιού.
Υπάρχουν επίσης πρακτικές που χτίζονται με το πέρασμα των χρόνων και που βοηθούν γονείς και παιδιά να καλλιεργήσουν μία σχέση υποστήριξης και ασφάλειας, που προστατεύει τα παιδιά σε στιγμές άγχους, στεναχώριας και μοναξιάς. Τα παιδιά λειτουργούν ενοχικά και σε καμία περίπτωση δεν θέλουν να στενοχωρούν τους γονείς τους. Έτσι πολλές φορές κρατάνε μυστικά που νομίζουν ότι αν τα πουν θα μπουν τιμωρία ή θα στενοχωρήσουν τους γονείς (όπως για παράδειγμα ότι τους μίλησε κάποιος στο δρόμο ή τους ακολούθησε). «Κάντε σαφές ότι στη μαμά και τον μπαμπά λέμε τα πάντα και ότι αυτοί με τη σειρά τους, δεν μαλώνουν αλλά συμβουλεύουν. Θυμηθείτε ότι πολλά παιδιά που ξεχάστηκαν στο παιχνίδι προτίμησαν να μην γυρίσουν καθόλου στο σπίτι με το φόβο μην τα μαλώσουν».
Εάν υπάρχει ένας τρόπος να προστατέψουμε τα παιδιά μας, αυτός είναι να είμαστε παρόντες, σωματικά και συναισθηματικά. Να τα ακούμε, να τους μιλάμε, να νιώθουν ότι μπορούν να απευθυνθούν σε εμάς για οτιδήποτε τα απασχολεί και να ξέρουν ότι δεν θα τα επικρίνουμε.
