«Ένα σπιτάκι για τη Σάλλυ», το βιβλίο που μιλά στα παιδιά για την προσφυγιά – Συνέντευξη στο Infokids.gr

Όταν λάβαμε το παιδικό βιβλίο «Ένα Σπιτάκι για τη Σάλλυ» της συγγραφέως και εκπαιδευτικού, Γιώτας Βάσση, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παρισιάνου, εντυπωσιαστήκαμε τόσο από την εικονογράφησή του όσο και από το πόσο αλληγορικά μιλά στους λιλιπούτειους αναγνώστες για το ευαίσθητο ζήτημα της προσφυγιάς και των προσφυγόπουλων που αναγκάστηκαν να αποχωριστούν βίαια την πατρίδα τους για ένα καλύτερο μέλλον.  Το καθηλωτικό μήνυμα που αναφέρεται στην εισαγωγή του βιβλίου “Γιατί τη βροχή διαδέχεται το λαμπερό ουράνιο τόξο! “Γιατί τα παιχνίδια των μικρών… «ξυπνούν» τελικά τους μεγάλους!  Γιατί όπου υπάρχουν παιδιά, υπάρχει λιακάδα!” μας συγκίνησε.

Μια τρυφερή ιστορία για την επώδυνη πραγματικότητα της προσφυγιάς

Με αφορμή την πρόσφατη αραβόφωνη έκδοση του παραμυθιού μετά από πρωτοβουλία των Γιατρών του Κόσμου ώστε να διανεμηθεί σε προσφυγόπουλα που διαμένουν σε δομές φιλοξενίας στη χώρα, μεταφέροντάς τους έτσι ένα ελπιδοφόρο μήνυμα και την υπόσχεση για ένα καλύτερο και πιο φωτεινό μέλλον, επικοινωνήσαμε με την συγγραφέα κα Βάσση, που σε μια εφ΄όλης της ύλης συνέντευξη στο Infokids.gr μίλησε για το βιβλίο της, για το πώς εμπνεύστηκε την ιστορία της Σάλλυ, ποια μηνύματα θέλει να αποκομίσουν τα προσφυγόπουλα που θα το διαβάσουν αλλά  και για το πώς η εκπαίδευση μπορεί να συμβάλλει ώστε να αρθούν οι ρατσιστικές αντιλήψεις εναντίον των προσφυγόπουλων.

Πώς πήρατε την απόφαση να γράψετε το παραμύθι “Ένα σπιτάκι για την Σάλλυ”; Παρουσιάστε μας την ιστορία του παραμυθιού με λίγα λόγια. Πώς προέκυψε η συνεργασία με τους Γιατρούς του Κόσμου;

Ήθελα να γράψω για το προσφυγικό και να απευθυνθώ στα παιδιά (μετά την τριλογία μου Φιλοσοφικά Παραμύθια, όπου ξεκίνησα την πρόκληση να μιλήσω για «δύσκολα θέματα» και έννοιες σε παιδιά, ήταν φυσική για μένα μία τέτοια εξέλιξη). Μαζί με τον Steven Coombes που εικονογράφησε το βιβλίο, σκεφτήκαμε ότι θα θέλαμε να λειτουργήσει και ως αφήγηση μέσω εικόνων για τα παιδιά που δεν έχουν κατακτήσει ακόμη την αναγνωστική δεξιότητα ή για παιδιά που δεν γνωρίζουν ελληνικά. Νομίζω ότι στο μυαλό του Steven αυτή η πρόθεση υπήρχε από την αρχή. Θέλαμε επίσης τόσο το κείμενο όσο και οι εικόνες να δίνουν το μήνυμα, να εμπεριέχουν αλήθειες χωρίς όμως να τραυματίζουν την παιδική ψυχή. Οι ήρωές μας είναι σύμβολα. Τα σαλιγκάρια, η χελώνα-εθελοντής, ακόμη και ο κύριος Σταχτής, ο ακοίμητος φρουρός του λιβαδιού, είναι ο χρόνος που είναι παρών, που καταγράφει την ανθρώπινη ιστορία. Στις παρουσιάσεις του βιβλίου δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσουν για την προσπάθειά μας ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι και παιδαγωγοί και να διακρίνουν τη συμβολή μας στο θέμα. Κάπως έτσι προέκυψε και η τιμητική για μας συνεργασία με τους Γιατρούς του Κόσμου. Χαίρομαι που συμβάλλουμε σε αυτή την ενέργεια ανθρωπιάς και αλληλεγγύης των Γιατρών του Κόσμου και των Έκδόσεων Παρισιάνου.

Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να στείλετε σε όλα εκείνα τα προσφυγόπουλα που θα διαβάσουν το παραμύθι και καθημερινά ελπίζουν να βρουν μια φιλόξενη αγκαλιά και μια πατρίδα χωρίς πόλεμο;

Η αραβόφωνη έκδοση του βιβλίου θα διανεμηθεί δωρεάν από τους Γιατρούς του Κόσμου σε δομές φιλοξενίας παιδιών- προσφύγων στην Αττική. Αποτελεί χειρονομία αλληλεγγύης στα παιδιά- πρόσφυγες των οποίων τα δικαιώματα δοκιμάζονται λόγω του πολέμου ή της φτώχειας. Αν τα παιδιά αναγνωρίσουν στην περιπέτεια της Σάλλυ τη δική τους περιπέτεια επιβίωσης και αποδοχής, ίσως ανακουφιστούν από το μήνυμα της αγκαλιάς, ίσως δεν χάσουν την ελπίδα στον άνθρωπο, ίσως αφεθούν κι αυτά στις ατραπούς της φιλίας που διανοίγεται μεν δύσκολα, προσφέρει όμως γλυκείς καρπούς. Το μήνυμα είναι ότι «όπου υπάρχουν παιδιά, υπάρχει λιακάδα»».

Πρόσφατα υπήρξαν ξενοφοβικές και ρατσιστικές αντιδράσεις αναφορικά με την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων που φιλοξενούνται στη χώρα μας. Ως εκπαιδευτικός ποια είναι η άποψη σας για το θέμα; Ποιο μήνυμα θέλετε να στείλετε στους γονείς που αρνούνται τη φοίτηση προσφυγόπουλων στα σχολεία που φοιτούν και τα δικά τους παιδιά; Η τέχνη της συνύπαρξης μπορεί να κατακτηθεί μέσω της εκπαίδευσης;

Η διαχείριση των προσφυγικών ροών είναι ένα σύνθετο ζήτημα και ένα πρόβλημα στο οποίο όλοι έχουν βρεθεί απαράσκευοι. Σε συνθήκες κρίσης, και όχι μόνο στη χώρα μας, τα πιο ευάλωτα κοινωνικά στρώματα νιώθουν ότι απειλούνται. Η δαιμονοποίηση του ξένου και του διαφορετικού είναι μία παγίδα στην οποία δεν πρέπει να ξαναπέσουμε ως ανθρωπότητα. Ως εκπαιδευτικός, γνωρίζω πως η εκπαίδευση είναι αναφαίρετο δικαίωμα κάθε παιδιού, είναι στοιχείο ταυτότητας και προσωπικότητας που κανείς δεν μπορεί να σου αφαιρέσει ούτε και επιτρέπεται να σου στερήσει. Ως άνθρωπος, κατανοώ την αγωνία ορισμένων γονιών, αλλά δέχομαι τις διαβεβαιώσεις των γιατρών ότι τα παιδιά- πρόσφυγες που εξετάζονται παρουσιάζουν τα συνήθη παιδιατρικά προβλήματα. Δεν δέχομαι την καχυποψία και την απόρριψη. Η εκπαίδευση οφείλει πρωτίστως να μας φέρει όλους (εκπαιδευτικούς, γονείς, μαθητές) αντιμέτωπους με τα δικά μας στερεότυπα και τις προκαταλήψεις, με την αντοχή των πεποιθήσεων και των αξιών μας. Το άνοιγμα στην ετερότητα είναι αποστολή της εκπαίδευσης, ως εμπλουτισμός της δικής μας οπτικής, της δική μας ταυτότητας. Ή συνύπαρξη είναι τέχνη που το σχολείο οφείλει να καλλιεργήσει εντός του αξιακού πλαισίου της δημοκρατίας και του αμοιβαίου σεβασμού.

Πώς θεωρείτε ότι αντιμετωπίζεται το προσφυγικό ζήτημα στην ελληνική παιδική λογοτεχνία; Οι συγγραφείς αγγίζουν εύκολα αυτό το θέμα ή θεωρείται ακόμα και σήμερα (4 χρόνια μετά την προσφυγική κρίση που ξέσπασε στην Ελλάδα) ένα θέμα ταμπού που δεν αφορά την ελληνική κοινωνία;

Γνωρίζω ότι έχουν γραφεί αρκετά βιβλία για το προσφυγικό (ειδικά για παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας), αλλά θεωρώ ότι για ορισμένους γονείς είναι ένα δυσάρεστο θέμα που δεν θέλουν να συζητήσουν με τα παιδιά ή να βάλουν στο σπίτι τους. Πρόκειται περισσότερο για αμηχανία διαχείρισης του ζητήματος ή του διαλόγου που αναμένεται να προκληθεί, ίσως φοβούνται ότι δεν είναι έτοιμοι να απαντήσουν σε ερωτήσεις των παιδιών ή δεν θέλουν να αγγίξουν ένα δυσάρεστο θέμα που μπορεί να τραυματίσει τα δικά τους παιδιά. Γι’ αυτό στόχος του βιβλίου μου είναι να τοποθετήσει πολύ προσεκτικά και με σεβασμό στην παιδική ηλικία αυτό το ζήτημα, εστιάζοντας ιδιαίτερα στη συνύπαρξη, γιατί αυτός είναι ο κόσμος στον οποίο καλούνται να ζήσουν οι μελλοντικοί πολίτες. Και επειδή πολύς λόγος γίνεται περί πολυπολιτισμικότητας, ο στόχος δεν είναι απλώς η αποδοχή η οποία, όπως έχουμε παρατηρήσει, μπορεί δυνητικά να οδηγήσει και σε πολλά διαφορετικά «γκέτο» εντός της ίδιας κοινωνίας (περιχαράκωση και διαχωρισμός), αλλά η διαπολιτισμικότητα, δηλαδή η οικοδόμηση επαφών και σχέσεων μεταξύ των διαφορετικών πολιτισμικών πλαισίων. Κλείνοντας, να πω ότι είναι ιδιαίτερα τιμητικό αυτό ειδικά το βιβλίο, για τους λόγους που περιγράψαμε, να βρίσκεται στις υποψηφιότητες για βράβευση στα «Βραβεία Public 2019». Έλπίζουμε το «Ένα σπιτάκι για τη Σάλλυ», εκδόσεων Παρισιάνου να βρει μία θέση στην καρδιά των αναγνωστών.

Ας γνωρίσουμε το βιβλίο «Ένα σπιτάκι για τη Σάλλυ»

Τι τάραξε την ηρεμία του κύριου Σταχτή στο καταπράσινο λιβάδι;

Από πού ήρθαν οι μολυβένιοι σωλήνες; Πού βρήκε το θάρρος η Σάλλυ,  το μικρό σαλιγκαράκι, να γίνει οδηγός των προσφύγων σε έναν νέο τόπο; Θα είναι άραγε φιλόξενος;

Η γιαγιά Σαλίγκω… θα κάνει το θαύμα της… θα βάλει την κεραία του, βέβαια, και το νεαρό σαλιγκάρι, ο Γκάρι, και η δύσκολη συνύπαρξη

θα δώσει τη θέση της στη φιλία.

Γιατί τη βροχή διαδέχεται το λαμπερό ουράνιο τόξο!  Γιατί τα παιχνίδια των μικρών…  «ξυπνούν» τελικά τους μεγάλους!  Γιατί όπου υπάρχουν παιδιά, υπάρχει λιακάδα!

Ένα βιβλίο που προσεγγίζει με τρυφερότητα το επώδυνο ζήτημα  της προσφυγιάς. Ένα αισιόδοξο βιβλίο για τη δύναμη της ζωής και της φιλίας. Ένα βιβλίο για παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας  που τα εξοικειώνει με τα δικαιώματα των παιδιών και την τέχνη  της συνύπαρξης.

Συγγραφέας: Γιώτα Βάσση

Εκδόσεις Παρισιάνου

Σελίδες 52

Για παιδιά 5+