Η παραπληροφόρηση και η διαστρέβλωση των επιστημονικών δεδομένων σχετικά με τα εμβόλια έχουν δημιουργήσει σημαντικά εμπόδια στην επίτευξη υψηλών εμβολιαστικών καλύψεων, οδηγώντας σε ανησυχητική άρνηση εμβολιασμού σε αρκετές κοινωνικές ομάδες.
Τα εμβόλια είναι ένα θέμα συζήτησης και ανάλυσης με μεγάλο επιστημονικό αλλά και κοινωνικό ενδιαφέρον καθώς σχετίζεται με την υγεία παιδιών και ενηλίκων. Για τον λόγο αυτό, ζητήσαμε από τον έγκριτο παιδίατρο και πρόεδρο των Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων Κωνσταντίνο Νταλούκα, να αναλύσει τον ρόλο της παραπληροφόρησης σχετικά με τα εμβόλια και τις συνέπειες που έχει στη δημόσια υγεία.
«Καταστροφικές οι συνέπειες της παραπληροφόρησης για τα εμβόλια»
«Η παραπληροφόρηση σχετικά με τα εμβόλια ενδέχεται να έχει καταστροφικές συνέπειες για τη δημόσια υγεία, αυξάνοντας τα ποσοστά ασθενειών που θα μπορούσαν να προληφθούν. Η σωστή ενημέρωση μέσω αξιόπιστων πηγών, η εμπιστοσύνη στις επιστημονικές αποδείξεις και η ενίσχυση της εκπαίδευσης για τα οφέλη των εμβολίων είναι θεμελιώδης για την προστασία της κοινότητας και τη μείωση του κινδύνου επανεμφάνισης αυτών των επικίνδυνων ασθενειών. Η έλλειψη εμπιστοσύνης στους επιστημονικούς φορείς, η εξάπλωση αβάσιμων ισχυρισμών μέσω των κοινωνικών δικτύων και η επιμονή σε ανυπόστατες θεωρίες έχουν συμβάλει στη μείωση της εμβολιαστικής κάλυψης, θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία των παιδιών και των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού.
Ο ρόλος των κοινωνικών δικτύων στην παραπληροφόρηση
Τα τελευταία δύο χρόνια φαίνεται να έχει αυξηθεί η δυσπιστία και η παραπληροφόρηση κυρίως μέσω των κοινωνικών δικτύων για ορισμένα εμβόλια όπως αυτό για τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) και για τον μηνιγγιτιδόκοκκο τύπου Β.
Ο κοκκύτης, όπως και άλλες παιδικές ασθένειες, έχει πέσει θύμα παραπληροφόρησης, ειδικά μέσω των κοινωνικών δικτύων και μη έγκυρων πηγών. Ορισμένοι ισχυρισμοί που διακινούνται λανθασμένα αφορούν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του εμβολίου κατά του κοκκύτη. Για παράδειγμα, κυκλοφορούν ανακριβείς πληροφορίες σχετικά με τους κινδύνους του εμβολιασμού, όπως τη σύνδεσή του με αναπτυξιακά προβλήματα ή άλλες παρενέργειες, οι οποίες δεν έχουν επιστημονική βάση.
Όπως και στον κοκκύτη, έτσι και στον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) και το εμβόλιο κατά της μηνιγγίτιδας τύπου Β, παραπληροφόρηση και λανθασμένα στοιχεία έχουν οδηγήσει σε εσφαλμένες αντιλήψεις που εμποδίζουν την αποδοχή των αντίστοιχων εμβολίων.
Εμβόλια που έχουν «πληγεί» περισσότερο από τα fake news
Η παραπληροφόρηση σχετικά με τα εμβόλια αυτά έχει συμβάλει στη μείωση των ποσοστών εμβολιασμού και, ως αποτέλεσμα, έχει ενισχυθεί ο κίνδυνος εμφάνισης σοβαρών ασθενειών.
Εμβόλιο κατά του HPV: Ο HPV είναι ο βασικός παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, καθώς και άλλων καρκίνων, όπως του στόματος, του λάρυγγα και του πέους. Παρά τη σαφή επιστημονική απόδειξη ότι το εμβόλιο κατά του HPV είναι ασφαλές και αποτελεσματικό στην πρόληψη αυτών των καρκίνων, κυκλοφορούν πολλές ανακριβείς και παραπλανητικές πληροφορίες που συνδέουν το εμβόλιο με προβλήματα γονιμότητας, στειρότητα ή άλλες σοβαρές παρενέργειες. Αυτές οι ψευδείς πληροφορίες ενισχύουν την ανησυχία των γονέων και οδηγούν σε καθυστέρηση ή άρνηση εμβολιασμού, με αποτέλεσμα την αυξημένη έκθεση σε HPV και τα αυξημένα ποσοστά καρκίνου.
Εμβόλιο κατά της μηνιγγίτιδας τύπου Β: Η μηνιγγίτιδα τύπου Β είναι μία από τις πιο σοβαρές και επικίνδυνες μορφές μηνιγγίτιδας, η οποία μπορεί να προκαλέσει μόνιμες νευρολογικές βλάβες ή και θάνατο. Το εμβόλιο κατά της μηνιγγίτιδας τύπου Β έχει αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματικό στην πρόληψη αυτής της επικίνδυνης ασθένειας. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν ανακριβείς πληροφορίες που αμφισβητούν την ανάγκη του, συχνά αναφέροντας ότι η μηνιγγίτιδα τύπου Β είναι σπάνια ή ότι το εμβόλιο είναι «βαρύ» ή έχει αμφίβολη αποτελεσματικότητα. Αυτή η παραπληροφόρηση έχει ως συνέπεια να μειωθεί η εμβολιαστική κάλυψη, αφήνοντας τα παιδιά εκτεθειμένα σε αυτή τη θανατηφόρα ασθένεια.
