Η τελειομανία στα παιδιά δεν είναι προτέρημα αλλά ένα βάσανο που δεν τα αφήνει να χαρούν τίποτα απ’ όσα πετυχαίνουν

Kανείς δεν είναι τέλειος, γι’ αυτό τα μολύβια έχουν γόμες. | Αγγλική παροιμία.

Για πολλούς γονείς η τελειομανία αποτελεί ένα θετικό χαρακτηριστικό, μια που ένα παιδί με τάσεις τελειομανίας   θα ακολουθήσει με ευλάβεια το πρόγραμμα που θα του θέσουν οι άλλοι, αλλά και όταν μεγαλώσει θα είναι πάντα επιμελές και άψογο με τις επιδόσεις του.

Από την άλλη πλευρά όμως, οι γονείς που μεγαλώνουν ένα τελειομανές παιδί έχουν να αντιμετωπίσουν διαφορετικού τύπου δυσκολίες, μια που το παιδί αυτό ανησυχεί τόσο πολύ για τις επιδόσεις του που ασκεί τρομερή πίεση στον εαυτό του προκειμένου να έχει  πάντα επιτυχίες.

Οι ερευνητές έχουν διακρίνει τρία είδη τελειομανίας

Α)τελειομανία ως προς τον εαυτό μας, όταν θέτουμε μη ρεαλιστικές προσδοκίες για τον εαυτό μας

Β)τελειομανία ως προς τους άλλους, όταν βάζουμε μη ρεαλιστικούς στόχους για τους άλλους ανθρώπους και τους κρίνουμε αυστηρά

Γ)τελειομανία που προέρχεται από την κοινωνία, όπου οι άλλοι, γονείς, δάσκαλοι κλπ θέτουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες για εμάς.

Πώς συμπεριφέρονται τα παιδιά με τελειομανία

– Αδυνατούν να ολοκληρώσουν τις εργασίες τους καθώς ποτέ δεν τις θεωρούν αρκετά καλές(πχ σκίζουν και ξανασκίζουν τις σελίδες)

– Αγχώνονται υπερβολικά με την πιθανότητα να αποτύχουν

– Είναι υπερευαίσθητα στην κριτική

– Απογοητεύονται πολύ εύκολα, ακόμη και με ένα μικρό λάθος

– Συχνά αναβάλλουν τα καθήκοντά τους επειδή φοβούνται μην τυχόν αποτύχουν

– Ασκούν σκληρή κριτική στον εαυτό τους

– Δυσκολεύονται στη λήψη αποφάσεων

– Δυσκολεύονται να οργανώσουν το χρόνο και να θέσουν προτεραιότητες

– Πιστεύουν πως αξίζουν ως άτομα μόνο όταν έχουν υψηλές επιδόσεις

Δυσκολεύονται να χαλαρώσουν, να παίξουν και να διασκεδάσουν στην καθημερινή ζωή

Τι είναι αυτό που οδηγεί στην τελειομανία

-βιολογικοί προδιαθεσιακοί παράγοντες

-επιθυμία για αποδοχή κι έλξη προσοχής των γύρω του(γονιών, δασκάλων, περίγυρου, ειδικά αν είναι ο μόνος τρόπος που το καταφέρνει)

-τελειομανείς γονείς

– γονείς που περνούν το μήνυμα πως τα λάθη δεν επιτρέπονται

πίεση για επιδόσεις από το σχολείο

-χαμηλή αυταξία, το παιδί πιστεύει πως αξίζει (αγάπη, αποδοχή, σεβασμό)μόνο εξαιτίας των επιδόσεων του και των κατορθωμάτων του.

Το τίμημα που πληρώνουν σιωπηλά τα τελειομανή παιδιά

-ο φόβος της αποτυχίας τα αποτρέπει να δοκιμάσουν νέα πράγματα

-υποφέρουν από υψηλό άγχος και βρίσκονται σε συνεχή πίεση

-υποφέρουν σιωπηλά όταν έχουν προβλήματα και δεν εκδηλώνονται

-δεν μπορούν να χαρούν με τις επιτυχίες τους

αγωνιούν μήπως δεν καταφέρουν να διατηρήσουν ή να επαναλάβουν τις επιδόσεις ή τις επιτυχίες τους

-είναι πιο επιρρεπή σε προβλήματα όπως κατάθλιψη, ψυχαναγκαστική διαταραχή ή άλλα ψυχικά νοσήματα.

-δεν απολαμβάνουν τη ζωή

Πώς πρέπει να διαχειριστούν την κατάσταση οι γονείς προς όφελος των παιδιών

–  Να παρoτρύνουν τα παιδιά να εμπλέκεται με νέες δραστηριότητες και νέα ενδιαφέροντα, ώστε να αναπτύξουν υγιή αυτοεκτίμηση

– Να βοηθήσουν τα παιδιά να αντιληφθούν πως η επιτυχία δεν βρίσκεται πάντα υπό τον έλεγχο τους και πως παίζουν ρόλο κι άλλοι παράγοντες και συνθήκες(χρησιμοποιώντας παραδείγματα από παραμύθια και ταινίες)

– Να δείξουν πως και οι ίδιοι δεν ασκούν σκληρή κριτική στον εαυτό τους όταν κάνουν λάθη, αλλά αντίθετα τα αντιμετωπίζουν με ψυχραιμία.

– Να επαινούν τις προσπάθειες κι όχι το αποτέλεσμα

– Να διηγηθούν περιστατικά δικής τους αποτυχίας και πώς τα διαχειρίστηκαν

– Να αποτρέψουν τα παιδιά από τον διπολικό τρόπο σκέψης του «όλα» ή «τίποτα»

– Να εφοδιάσουν τα παιδιά με υγιείς στρατηγικές διαχείρισης της απογοήτευσης, της απόρριψης και των λαθών τους.

Κυριακή Κωφού

ψυχολόγος