Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη εκκλησία, ενώ ταυτόχρονα σημάνει το τέλος των Απόκρεω. Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί “καθαρίζονταν” πνευματικά και σωματικά. Είναι μέρα νηστείας αλλά και μέρα αργίας για τους Χριστιανούς. Η νηστεία διαρκεί για 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο. Την Καθαρά Δευτέρα συνηθίζεται να τρώγεται λαγάνα (άζυμο ψωμί που παρασκευάζεται μόνο εκείνη τη μέρα),ταραμάς και άλλα νηστίσιμα φαγώσιμα, κυρίως λαχανικά, όπως και φασολάδα χωρίς λάδι. Επίσης συνηθίζεται το πέταγμα χαρταετού.
“Τ΄ ακούτε τι παράγγειλε η Καθαρή Δευτέρα; Πεθαίν΄ ο Κρέος, πέθανε, ψυχομαχάει ο Τύρος σηκώνει ο Πράσος την ουρά κι ο Κρέμμυδος τα γένεια Μπαλώστε τα σακούλια σας, τροχίστε τα λεπίδια και στον τρανό τον πλάτανο, να μάσουμε στεκούλια ” . Δημοτικός σατυρικός θρήνος Φθιώτιδας
Η Καθαρά Δευτέρα εορτάζεται 48 ημέρες πριν την Κυριακή του Πάσχα.
Πηγές: Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου τ.3ος, σ.264
Η ψυχή που ενώνεται με τον Θεό
Ο χαρταετός και το πέταγμά του είναι για τους περισσότερους από εμάς μια διασκεδαστική στιγμή με την οικογένειά μας, ειδικά κατά την περίοδο της Καθαράς Δευτέρας. Συμβολίζει τόσο την έναρξη της Σαρακοστής όσο και την ανάταση της ψυχής, μέσα από τον χαρταετό που ανεμίζει ψηλά στον ουρανό.
Κατά την ελληνική παράδοση, το πέταγμα του αετού συμβολίζει το πέταγμα της ανθρώπινης ψυχής προς τον Δημιουργό της. Σύμφωνα με τον έθιμο πρέπει να πετάει στον ουρανό την Καθαρά Δευτέρα, την ημέρα που ξεκινά η νηστεία της Σαρακοστής, δηλαδή την ημέρα που ξεκινά η πνευματική και σωματική μας κάθαρση. Με τη διαδικασία αυτή, ερχόμαστε πιο κοντά στον Θεό. Η επαφή αυτή συμβολίζεται με τον χαρταετό που επίσης πλησιάζει προς τον Θεό καθώς, πετώντας ψηλά στον ουρανό.
Η παραδοσιακή μορφή του αετού γίνεται με καλάμια, χαρτί και το λεπτό σκοινί την καλούμπα.
Τον χαρταετό τον γνωρίζουν σε διάφορες χώρες και έχει τη σχετική ονομασία, μας λέει η Σοφία Αγραπίδη, συγγραφέας.
Στην Ελλάδα μας εκτός από χαρταετός, είναι γνωστός ως πετάκι στη Θράκη και ως φύσουνα στα Επτάνησα.
Στη Γερμανία ονομάζεται δράκος, Drachen και στην Αγγλία Kite που είναι η ονομασία ενός όμορφου πτηνού.
Επίσης στο Μεξικό η ονομασία του είναι Papalote δηλαδή πεταλούδα και στην Ιαπωνία τάκο δηλαδή χταπόδι.
Διάφορες πηγές αναφέρουν ότι στην Κίνα και στη Μαλαισία ο χαρταετός είναι γνωστός αιώνες πριν από το 200 π.Χ περίπου και ήταν κατασκευασμένος από μπαμπού και μετάξι με σχήμα δράκου.
Λέγεται επίσης ότι σε άλλες εποχές χρησιμοποιούνταν για να μεταφέρουν διάφορα πράγματα σε δύσβατες περιοχές καθώς και για την κατασκοπεία.
Στην Ελλάδα πρέπει να ήρθε από τα λιμάνια της Ανατολής, των Επτανήσων, της Σύρου.
