Μπορεί η απαγόρευση των smartphones στις σχολικές αίθουσες να είναι ένα θετικό βήμα, νέα έρευνα όμως υποστηρίζει ότι δεν είναι αρκετή για καλύτερη ψυχική και σωματική υγεία για τα παιδιά.
Η πρώτη μεγάλη μελέτη σχετικά με τη χρήση κινητών τηλεφώνων και την υγεία των παιδιών έχει ήδη κυκλοφορήσει και αναμένεται να δημοσιευτεί στο τεύχος Απριλίου του The Lancet, ενώ έχει ήδη αναρτηθεί στο επιστημονικό ηλεκτρονικό περιοδικό The Lancet Regional Health Europe. Στη μελέτη αυτή συμμετείχαν 1.227 μαθητές από 30 βρετανικά σχολεία, 20 από τα οποία είχαν υιοθετήσει το μέτρο της απαγόρευσης των smartphones στις σχολικές τάξεις.
Το σκεπτικό της έρευνας
Η χρήση των smartphones και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης συνδέεται με αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των εφήβων. Πιθανοί λόγοι που οδηγούν σε αυτό το αρνητικό συμπέρασμα περιλαμβάνουν την αυξημένη έκθεση σε διαδικτυακό εκφοβισμό και σε περιεχόμενο που προωθεί διατροφικές διαταραχές, αυτοτραυματισμό και αυτοκτονία, τη μείωση των γνωστικών λειτουργιών, τις ανθυγιεινές κοινωνικές συγκρίσεις αλλά και τον σημαντικό περιορισμό υγιεινών συνηθειών όπως είναι ο επαρκής ύπνος και η φυσική δραστηριότητα.
Ισχύει, όμως, ότι μια ζωή χωρίς κινητά θα είναι καλύτερη για τα παιδιά και τους εφήβους;
Παρότι εύκολα θα απαντούσαμε θετικά, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη μελέτη, οι ειδικοί δεν μπορούν να απαντήσουν το ίδιο! Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν συσχέτιση μεταξύ της χρήσης smartphones και social media αλλά δεν το αποδεικνύουν. Η σχέση μεταξύ της χρήσης των κοινωνικών δικτύων και της ψυχικής υγείας είναι πιθανότατα περίπλοκη και αμφίδρομη. Μέχρι στιγμής, οι αιτιώδεις αποδείξεις ότι η μείωση του χρόνου χρήσης τους θα βελτιώσει την ψυχική υγεία είναι περιορισμένες, επισημαίνουν οι ερευνητές.
Παρότι δεν υπάρχουν ισχυρά στοιχεία για τα οφέλη της μείωσης της χρήσης των κοινωνικών δικτύων, πολλές κυβερνήσεις προχωρούν σε περιορισμούς, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης των smartphones στα σχολεία. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου εξέδωσε οδηγία για την απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής ημέρας, ενώ αντίστοιχα μέτρα έχουν ληφθεί στη Σουηδία και βέβαια στη χώρα μας.
Αυτό που υποστηρίζουν πολλοί ειδικοί είναι ότι παρότι η απαγόρευση των κινητών δεν φαίνεται να έχει άμεσο όφελος στην ψυχική ευεξία, θα μπορούσε να συμβάλει στη βελτίωση της σχολικής λειτουργίας και της εστίασης των παιδιών στον στόχο τους. Μελλοντικές έρευνες θα μπορούσαν να εξετάσουν τη σχέση αυτών των πολιτικών με την κοινωνική σύνδεση, τη μνήμη και τη μάθηση.
Τι χρειάζεται να γίνει για την προστασία των παιδιών
Στη συγκεκριμένη μελέτη, οι ερευνητές καταλήγουν ότι η αντιμετώπιση του ζητήματος της χρήσης των κοινωνικών δικτύων απαιτεί μια συνολική προσέγγιση που να λαμβάνει υπόψη όχι μόνο τον συνολικό χρόνο χρήσης, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους οι έφηβοι αλληλεπιδρούν με το περιεχόμενο. Η παθητική κατανάλωση πληροφοριών, η κοινωνική σύγκριση και τα κίνητρα χρήσης φαίνεται πως έχουν μεγαλύτερη επίδραση στην ψυχική υγεία από τη συνολική διάρκεια χρήσης.
Ένα βασικό συμπέρασμα είναι ότι για τη μείωση της χρήσης των κοινωνικών δικτύων απαιτούνται παρεμβάσεις τόσο στο σχολείο όσο και στο σπίτι. Οι κυβερνητικές οδηγίες για περιορισμούς στα σχολεία ενδέχεται να μην είναι αρκετές για να επηρεάσουν την ψυχική υγεία και την εκπαίδευση. Παράλληλα, η διαμόρφωση υγιών συνηθειών χρήσης των smartphones στο σπίτι αποτελεί πρόκληση, καθώς οι έφηβοι επηρεάζονται έντονα από τους συνομηλίκους τους. Η εκπαίδευση των γονέων σχετικά με τη διαχείριση της χρήσης των κοινωνικών δικτύων, την ασφάλεια στο διαδίκτυο, τη σημασία του ύπνου και της σωματικής δραστηριότητας είναι απαραίτητη.
Στον Καιάδα τα κινητά;
Προφανώς και όχι, ωστόσο απαιτείται μία πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση «αυτορύθμισης» από τη βιομηχανία που ασχολείται με το Διαδίκτυο και τις εφαρμογές, με στόχο να βρεθούν τρόποι ώστε οι έφηβοι να αξιοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τρόπο που ενισχύει την ψυχική και σωματική τους υγεία, ανοίγοντάς τους ταυτόχρονα νέους ορίζοντες μάθησης και εκπαίδευσης.
