Το “Ξεκίνησα από περιέργεια, για να δω πώς είναι” ίσως είναι η αρχή μιας θανατηφόρας συνήθειας. Μάθε τα πώς και τα γιατί των επικίνδυνων ουσιών

Ναρκωτικά – Αλκοόλ – Κάπνισμα: Για ποιους λόγους ένας έφηβος μπορεί να κάνει χρήση ουσιών

Αν κάποιος ρωτήσει έφηβους για τους λόγους που ξεκίνησαν τη χρήση-κατάχρηση ουσιών, θα διαπιστώσει ότι δεν είναι μόνο ένας λόγος, αλλά ο συνδυασμός δύο ή περισσοτέρων σκέψεων ή καταστάσεων. Λόγου χάρη :

«Ξεκίνησα από περιέργεια, για να δω πώς είναι. Όταν κάτι είναι άγνωστο ή απαγορευμένο μου ανεβάζει την αδρεναλίνη».

«Ήθελα να νιώσω για λίγο μεγάλος. Ήθελα να κάνω αυτά που κάνουν οι ενήλικοι για να νιώσω πως μεγάλωσα κι εγώ».

«Ήθελα να ξεπεράσω την άσχημη κατάσταση στην οποία κάθε φορά βρισκόμουν. Ήθελα να γεμίσω το κεφάλι μου. Να ξεπεράσω ή να μη σκέφτομαι τα προβλήματα στο σπίτι, τα προβλήματα στο σχολείο, τα προβλήματα στις σχέσεις μου με τους άλλους».

«Ήθελα να αποκτήσω δύναμη. Να πάψω να φοβάμαι και να κάνω αυτό που ένιωθα, χωρίς να σκέφτομαι τις συνέπειες ή το τι θα πουν οι άλλοι».

«Όλοι οι φίλοι μου το έκαναν, εγώ γιατί να διαφέρω από αυτούς; Περνούσαμε πιο ωραία όταν όλοι ήμασταν στην ίδια κατάσταση».

«Είχα την ανάγκη να νιώσω ότι ανήκω κάπου, ότι έχω μια ταυτότητα. Άλλωστε μου το είχαν πει κιόλας ότι θα έπρεπε να διαλέξω: ή είμαι μαζί τους σε όλα ή είμαι μόνος μου».

«Ήταν ο τρόπος που διασκεδάζαμε. Πηγαίναμε στα clubs και έπρεπε να φτιάξουμε την διάθεσή μας, να γλεντήσουμε μέχρι τελικής πτώσεως».

«Το έκαναν και οι γονείς μου, το έβλεπα καθημερινά. Δε σκέφτηκα καθόλου τις συνέπειες».

Μήπως τα παραπάνω σου θυμίζουν κάτι;
Μήπως τα έχεις ακούσει και κάπου αλλού ή από κάποιον φίλο ή γνωστό σου;

Σε μια περίοδο σημαντικών αλλαγών και μεγάλης ψυχικής έντασης, όπως είναι η εφηβεία, τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και το τσιγάρο, παρουσιάζονται ως ουσίες που υποτίθεται ότι λύνουν όλα τα προβλήματα. Βαθμιαία, ο έφηβος μπορεί να οδηγηθεί από τη χρήση στην κατάχρηση και από την κατάχρηση στον εθισμό.

Περιστασιακή χρήση – κατάχρηση – εθισμός

Ο όρος «κατάχρηση» περιλαμβάνει την υπέρμετρη χρήση, η οποία μπορεί να οδηγήσει στον εθισμό ή την εξάρτηση από μια ουσία.
«Περιστασιακή χρήση» δε σημαίνει αυτόματα και εθισμός. Ο εθισμός είναι ένα είδος υποχρεωτικής συμπεριφοράς, με ταυτόχρονη αδυναμία του ατόμου να ελέγξει την συμπεριφορά αυτή.

Είδη ουσιών που προκαλούν εξάρτηση

Όταν μιλάμε για ουσίες που η χρήση τους μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό, εννοούμε τις ακόλουθες:

1. Κανναβινοειδή (μαριχουάνα, χασίς)
2. Οπιοειδή (μορφίνη, ηρωίνη)
3. Διεγερτικές ουσίες (αμφεταμίνη, κοκαΐνη)
4. Ψευδαισθησιογόνες ουσίες (LSD, έκσταση)
5. Πτητικές ουσίες (κόλλα, διαλυτές χρωμάτων, αεροζόλ)
6. Αλκοόλ
7. Τσιγάρο

Είδη εξάρτησης

Α)Σωματική(εξάρτηση) αφαιρεί χρόνο ζωής

Β)Ψυχολογική(εξάρτηση)

Πώς διακρίνω κάποιον που είναι εθισμένος σε ουσίες;

Συνήθως η εικόνα του χρήστη που έχουμε είναι αυτή ενός ατόμου που παρανομεί, ζητιανεύει, κλέβει, είναι ατημέλητος. Η αλήθεια είναι ότι η εικόνα αυτή αντιπροσωπεύει το εξαρτημένο άτομο που είναι χρόνια στη χρήση και όχι αυτόν που πρόσφατα ξεκίνησε να κάνει χρήση ουσιών. Η επικινδυνότητα της χρήσης είναι ότι δεν ξέρεις με πόση ευκολία από περιστασιακός γίνεσαι χρόνιος χρήστης.

Διαχωρισμός χρόνιου και περιστασιακού χρήστη:

Το εξαρτημένο άτομο (ο χρόνιος χρήστης ουσιών) χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα:

• Καταναγκαστική επιθυμία της χρήσης της ουσίας.
• Αποτυχημένες προσπάθειες στο παρελθόν να διακόψει τη χρήση.
• Εμφάνιση στερητικού συνδρόμου αμέσως μετά τη διακοπή της χρήσης.
• Η ουσία έχει γίνει το επίκεντρο της ζωής του ατόμου (σε βάρος των άλλων δραστηριοτήτων και ενδιαφερόντων του).

Τα σημεία που μπορεί να δείχνουν ότι ο έφηβος κάνει χρήση ουσιών είναι τα ακόλουθα:

Στο σώμα: Κούραση, συχνά προβλήματα υγείας, αυξομείωση βάρους, χαοτικό βλέμμα, έλλειψη ατομικής υγιεινής.

Στο συναίσθημα: Ξαφνικές αλλαγές της διάθεσης, επιθετικότητα, έλλειψη αυτό-εκτίμησης, αδυναμία σωστής κρίσης, κατάθλιψη, απάθεια.

Στην οικογένεια: Έντονες συγκρούσεις με τα μέλη της οικογένειας, απομόνωση, μη τήρηση ορίων.

Στο σχολείο: Πολλές απουσίες, έλλειψη πειθαρχίας, μείωσης της απόδοσης στα μαθήματα.

Στην κοινωνία: Δημιουργία νέων φίλων με προβληματική συμπεριφορά, ροπή σε παραπτώματα, προβλήματα με το νόμο.

Νόμος και ουσίες

Πληροφορίες σχετικά με την ελληνική νομοθεσία για τα ναρκωτικά και το αλκοόλ μπορείτε να βρείτε στη νομική βάση δεδομένων European Legal Database on Drugs (EMCDDA). Εκεί, μπορείτε να πληροφορηθείτε για τη νομοθεσία που ισχύει σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα Ναρκωτικά.
Ο βασικός νόμος στην Ελλάδα που αναφέρεται στο θέμα αυτό είναι ο Νόμος 2161/1993: «Καταπολέμηση της διάδοσης των ναρκωτικών, προστασία των νέων και άλλες διατάξεις».

Πρόληψη

Είναι γενικά γνωστό ότι η καλύτερη αντιμετώπιση ενός προβλήματος είναι η πρόληψή του. Το ίδιο ισχύει και με τις ουσίες.

Ποιες ενέργειες συμβάλλουν στην πρόληψη της χρήσης ουσιών:

• Να έχουμε έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση για το θέμα.
• Να δυναμώσουμε τις προσωπικές μας ικανότητες για να μπορούμε να αμυνόμαστε σε πιέσεις της ομάδας και να διαχειριζόμαστε δημιουργικά τις προσωπικές μας σχέσεις.
• Να μη φοβόμαστε να ζητήσουμε βοήθεια όταν χρειαστεί. Όλα τα προβλήματα έχουν την λύση τους.

Αντιμετώπιση της κατάστασης

Προτού αναφερθούν τρόποι αντιμετώπισης της κατάχρησης ουσιών θα πρέπει να τονιστούν τα ακόλουθα:

• Το πρόβλημα της χρήσης ουσιών θα λυθεί από εμάς και όχι από κάποιους άλλους μαγικά, όταν εμείς αποφασίσουμε να το δούμε αλλιώς.
• Δεν είναι ακατόρθωτο να σταματήσεις τις ουσίες (ναρκωτικά, αλκοόλ, κάπνισμα), που σε φυλακίζουν στον ίδιο σου τον εαυτό. Φτάνει να αλλάξεις στάση ζωής, φτάνει να το αποφασίσεις και να το πιστέψεις.

Όλοι οι εξαρτημένοι είναι αδύναμοι να εκφράσουν τις ανάγκες τους και να βοηθήσουν τον εαυτό τους να ξεπεράσει το πρόβλημα. Για το λόγο αυτό, υπάρχουν εξειδικευμένα κέντρα και υπηρεσίες, που έχουν την εμπειρία και το κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Αν κάποιος γνωστός σου ή φίλος σου, ή αν εσύ ο ίδιος πιστεύεις ότι αντιμετωπίζεις πρόβλημα με τη χρήση ουσιών,

ΜΗ φοβάσαι να ζητήσεις βοήθεια από τους ειδικούς,
ΜΗ ντρέπεσαι γι’ αυτό που συμβαίνει, δεν είσαι ο μόνος που το βιώνει,
ΜΗΝ αφήνεις το πρόβλημα να σε αποδυναμώνει,

ΑΛΛΑ κάνε κάτι γι’ αυτό

Ο παρακάτω κατάλογος Υπηρεσιών και sites θα σε βοηθήσει να πάρεις περισσότερες πληροφορίες για το θέμα:

• ΟΚΑΝΑ (ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ)

Ανοιχτή Συμβουλευτική Γραμμή: 1031 (καθημερινά, μέχρι τις 20:00)
Κέντρο Υποδοχής και Πληροφόρησης
Δ/νση: 3ης Σεπτεμβρίου 21
Τηλ. 210 5201985
www.okana.gr (μπορείς να πάρεις πληροφορίες
για τις ψυχοτρόπες ουσίες, καθώς και για όλα τα Κέντρα Πρόληψης
του ΟΚΑΝΑ που λειτουργούν στους Δήμους της χώρας)

• ΚΕΘΕΑ (ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ)

Δ/νση: Σορβόλου 24 Αθήνα
Τηλ. 210 9241993-6,
www.kethea.gr

• ΜΟΝΑΔΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ «18 ΑΝΩ»

Συμβουλευτικός Σταθμός Εφήβων-Νέων
Δ/νση: Ασκληπιού 19 Αθήνα, ισόγειο
Τηλ. 210 3638833, 210 3638895
Ανοιχτή Γραμμή (πληροφόρηση & στήριξη): 210 3617089
(λειτουργεί καθημερινά 10:00 – 20:00)

• «ΣΤΡΟΦΗ» ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ ΧΡΗΣΤΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥΣ (ΚΕΘΕΑ)

Κέντρο Συμβουλευτικής Εφήβων
Δ/νση: Φλωρίνης 13, Αγ. Παντελεήμονας Αττικής
Τηλ. για ραντεβού: 210 8820277, 210 8649839
www.strofi.net.gr

• «ΠΛΕΥΣΗ» ΔΙΚΤΥΟ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ ΧΡΗΣΤΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥΣ (ΚΕΘΕΑ)

Μαγνησίας 25, Αγ. Παντελεήνομας
Τηλ: 210 8218883
www.plefsinet.gr

• ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ & ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ
Τηλ: 210 9270096, 210 3413483, 210 3800038, 210 2114566
www.kentro-prolipsis.gr

Το άρθρο είναι από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Το ΕΚΚΑ είναι δημόσιος φορέας με έδρα την Αθήνα. Σκοπός του ΕΚΚΑ είναι ο συντονισμός του δικτύου παροχής υπηρεσιών κοινωνικής στήριξης σε άτομα, οικογένειες και πληθυσμιακές ομάδες, που διέρχονται έντονη συναισθηματική κρίση ή βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Ειδικότερα, οι υπηρεσίες που παρέχει το ΕΚΚΑ περιλαμβάνουν:

• συμβουλευτική πληροφόρηση και ενημέρωση σε θέματα πρόνοιας
• ψυχολογική υποστήριξη σε άτομα, οικογένειες και ομάδες
• προσωρινή φιλοξενία σε άτομα που βιώνουν ψυχο-κοινωνική κρίση ή βρίσκονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και
• διαμεσολάβηση και παραπομπή σε υπηρεσίες κοινωνικής αλληλεγγύης,
• που προσφέρονται από άλλους φορείς και μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Τηλεφωνική Γραμμή Άμεσης Κοινωνικής Βοήθειας “197”

Εθνική Γραμμή Παιδικής Προστασίας “1107”
http://www.aboutyouth.gr