Παιδί & χοληστερίνη: μήπως δεν δίνουμε την απαιτούμενη προσοχή;

Από τον Γιάννη Χρύσου, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Δ/ντης Διαιτολογικού Τμήματος Ευρωκλινικής Παίδων
Οι περισσότεροι γονείς δεν αξιολογούν τις τιμές χοληστερόλης στα παιδιά τους. Όμως τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης είναι ένας βασικός προδιαθεσικός παράγοντας για καρδιαγγειακές νόσους. Μάλιστα πολλές μελέτες συνδέουν τις καρδιαγγειακές παθήσεις με την παιδική ηλικία. Αυτό συνεπάγεται από την επιστημονική έκθεση του American Heart Association. Αυτά σε συνδυασμό με την αύξηση του ρυθμού εμφάνισης παχυσαρκίας θέτουν τα παιδιά μας σε κίνδυνο.

Σύμφωνα με τον Dr. William Neal, διευθυντή του κέντρου υγείας του Πανεπιστημίου της West Virginia,  σε έρευνα που πραγματοποίησε με τη βοήθεια των συνεργατών του σε 20.000 παιδιά, τα 548 βρέθηκαν με υψηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα. Μάλιστα, τα 92 θα έπρεπε να ενταχθούν σε φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπισή της. Το πιο σημαντικό στοιχείο είναι ότι κανένα από αυτά τα παιδιά δεν είχαν το απαιτούμενο προφίλ που θα οδηγούσε το γονέα ή τον παιδίατρο να προβεί σε εργαστηριακό έλεγχο.

Τα προβλήματα που συνοδεύουν τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης δεν γίνονται αντιληπτά για αρκετά χρόνια με αποτέλεσμα να είναι δύσκολη η διάγνωσή τους. Είναι όμως ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίζουμε τα επίπεδα χοληστερόλης, ειδικά εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό υπερχοληστερολαιμίας ή πρόωρων καρδιαγγειακών νόσων.

Η λύση δεν απαιτεί «κόπο» αλλά «τρόπο»!
Τα παιδιά με οικογενειακό ιστορικό υπερλιπιδαιμίας συστήνεται σε ελέγχονται μεταξύ του 2ου και 10ου έτους της ηλικίας τους. Σε περίπτωση που τα επίπεδα χοληστερόλης βρεθούν υψηλά, τότε οι προσαρμογές που απαιτούνται δεν είναι δύσκολες αλλά πρέπει να γίνονται απ’ όλη την οικογένεια και όχι μόνο από το συγκεκριμένο παιδί. Άλλωστε, οι διατροφικές οδηγίες για τον περιορισμό της χοληστερόλης μοιάζουν σε μεγάλο βαθμό με τις κλασικές οδηγίες σωστής διατροφής. Και επειδή οι γονείς πρέπει να θεωρούνται «ρολίστες» στην καθημερινότητά τους, δείχνοντας στο παιδί τον σωστό τρόπο ζωής και διατροφής, πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία και όχι να έχουν τον ρόλο του «σκηνοθέτη» αλλά του «ηθοποιού».

Τα κορεσμένα και τρανς λιπαρά
Εστιάζοντας αρχικά στη διατροφή, πρέπει να μειωθεί η πρόσληψη των κορεσμένων και τρανς λιπαρών οξέων. Αυτό θα ήταν σκόπιμο να γίνει σε όλα τα παιδιά και τους ενήλικες. Τα κορεσμένα λιπαρά οξέα περιέχονται κυρίως στα ζωικά τρόφιμα όπως το κόκκινο κρέας, το δέρμα των πουλερικών, στα γαλακτοκομικά (γάλα, γιαούρτι, τυρί), στο βούτυρο, στη σοκολάτα αλλά και στα τηγανισμένα και επεξεργασμένα τρόφιμα. Για τον περιορισμό της πρόσληψης τους συστήνεται η περιορισμένη χρήση του κόκκινου κρέατος (έως 1 φορά εβδομαδιαίως), η απομάκρυνση του δέρματος των πουλερικών πριν το μαγείρεμα, ο περιορισμός της χρήσης του τηγανιού στο σπίτι και η χρήση γαλακτοκομικών με λίγα λιπαρά. Σχετικά με τα επεξεργασμένα τρόφιμα όπως τα μπισκότα, οι γκοφρέτες, τα πατατάκια κ.ά., τα οποία αποδίδουν παράλληλα και σημαντικές ποσότητες τρανς λιπαρών οξέων, θα πρέπει να μειωθούν στην καθημερινή διατροφή. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να απαγορευθούν, αλλά θα πρέπει να επιλέγονται αραιά και να μην υπάρχουν στα ντουλάπια της κουζίνας μας. Με λίγα λόγια να αφαιρεθούν από τη λίστα αγορών που χρησιμοποιούμε στο σούπερ μάρκετ. Επίσης διαβάζοντας προσεκτικά τις ετικέτες θα δούμε ότι υπάρχουν εταιρείες που έχουν περιορίσει σημαντικά τα κορεσμένα και αποκλείσει τελείως τα τρανς λιπαρά οξέα από τα προϊόντα τους.

Παράλληλα, θα πρέπει να λαμβάνουν περισσότερα ω-3 λιπαρά οξέα και φυτικές ίνες. Τα ω-3 λιπαρά οξέα θα τα βρούμε σε λιπαρά ψάρια αλλά και σε ωμούς και ανάλατους ξηρούς καρπούς όπως τα αμύγδαλα και τα καρύδια. Σε προηγούμενο τεύχος είχαμε αναφερθεί εκτενώς σε τρόπους ένταξης αυτών των τροφίμων στο καθημερινό διαιτολόγιο του παιδιού. Για τις φυτικές ίνες, η οδηγία δεν είναι άλλη από την γνωστή σε όλους μας… βάλτε τα φρούτα, τα λαχανικά, όσπρια και τα παραδοσιακά ελληνικά λαδερά φαγητά στη διατροφή σας με προσοχή στην ποσότητα του λαδιού που χρησιμοποιείτε.

Ο χαρακτηρισμός του αβγού ως απαγορευμένο τρόφιμο είναι μύθος
Σχετικά με τη χοληστερίνη των τροφίμων, αυτή δεν φαίνεται να επηρεάζει σημαντικά τα επίπεδα της χοληστερόλης αίματος. Έτσι η οδηγία για την αποφυγή του αβγού αποτελεί παρελθόν. Τα παιδιά μπορούν άφοβα να τρώνε το αβγό εφόσον το συνηθίζουν. Απλά θα πρέπει να αποφεύγεται μέσα στην ίδια ημέρα να καταναλώνουν και αβγό μαζί με κόκκινο κρέας ή θαλασσινά που είναι επίσης τρόφιμα πλούσια σε χοληστερόλη.

Η φυσική δραστηριότητα εκτός από λύση μπορεί να είναι και απόλαυση
Παράλληλα με τη διατροφή θα πρέπει να προωθήσουμε και τη φυσική δραστηριότητα. Όχι μόνο γράφοντας τον παιδί μας σε κάποιο αθλητικό όμιλο αλλά βάζοντας και τον εαυτό μας στο παιχνίδι. Μην ξεχνάτε! Είστε και εσείς ηθοποιός σε αυτό το έργο!!! Προσπαθήστε να βρείτε τρόπους να ασκηθείτε μαζί με τα παιδιά σας. Να κάνετε ποδήλατο τις Κυριακές, να βγείτε για περίπατο, να κολυμπήσετε ή ακόμα να χορέψετε. Δεν χρειάζεται να κάνουμε πρωταθλητισμό αλλά να βάλουμε την κίνηση στην ζωή μας.
Με τις παραπάνω προτάσεις – οδηγίες μπορούμε όλοι να απολαμβάνουμε ένα καλύτερο τρόπο ζωής και κυρίως ένα υψηλότερο βιοτικό επίπεδο μειώνοντας τον κίνδυνο για χρόνιες ασθένειες και προάγοντας την υγεία μας. Σίγουρα η οδηγία και η συγγραφή ενός άρθρου δεν αποτελεί τη λύση αλλά η γνώση που μπορεί να προσφέρει είναι πολύτιμη για νέους γονείς με υψηλούς στόχους που θέλουν να αποτελούν το παράδειγμα για το μέλλον των παιδιών τους αλλά και το δικό τους.

Γιάννης Χρύσου
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Δ/ντης Διαιτολογικού Τμήματος Ευρωκλινικής Παίδων

Γενικός Γραμματέας Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής
Δημ. Μόσχα 20 – Μαρούσι
Τηλ. 210-6149088
Κιν.  697-4421217
www.giannischrysou.gr