Παιδικό trafficing, γάμοι μεταξύ ανηλίκων και bulling σε παιδιά των Ρομά που πηγαίνουν στο σχολείο. Μία συνέντευξη που μας αφυπνίζει.
Η Ελένη Σωτηροπούλου, Πρόεδρος – Συντονίστρια του προγράμματος Υγεία για Όλους και Επιστημονικός Συνεργάτης της Α΄ Παν. κλινικής του ΕΚΠΑ, μάς μιλά για το έργο που έχει γίνει μέχρι σήμερα, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Ρομά και τις λύσεις που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τους.
Δώσατε μία σχετική συνέντευξη στο ραδιόφωνο Πελοπόννησος όπου αναφέρατε στοιχεία που πραγματικά μας προβληματίζουν. Ας ξεκινήσουμε επιγραμματικά, με το ποια είναι σύμφωνα με όσα βλέπετε από τις επισκέψεις σας σε καταυλισμούς Ρομά τα βασικά προβλήματα που έχετε εντοπίσει.
Δυστυχώς, έχουμε εντοπίσει μια σειρά από σοβαρά κοινωνικά και υγειονομικά προβλήματα στους καταυλισμούς, όπως:
- Παιδικό trafficking
- Παιδιά αγνώστου πατρός, λόγω λευκών γάμων με αλλοδαπούς που εγκαταλείπουν τις γυναίκες Ρομά μετά την απόκτηση νομιμότητας
- Υψηλός αριθμός παιδιών με το επίθετο «ΣΙΝΚ» στο Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών, κάτι που δείχνει έλλειψη καταγραφής ταυτότητας.
- Παιδιά εγκαταλειμμένα, όταν και οι δύο γονείς είναι κρατούμενοι
- Ανησυχητικά υψηλή χρήση ηλεκτρονικού τσιγάρου από παιδιά σχολικής και προσχολικής ηλικίας
Αυτή η «λίστα» είναι το λιγότερο αποκαρδιωτική και μας προκαλεί σοκ για τις συνθήκες όπου ζουν αυτοί οι άνθρωποι.
Πραγματικά, για να σας τα δώσω πιο σαφή εικόνα, θα σας πω ότι συνεχίζεται το παιδικό trafficking όπως και οι λευκοί γάμοι παρά την ενημέρωση των αρμοδίων αρχών. Συνεχίζουμε να βλέπουμε στα παιδιά που εμβολιάζουμε στο βιβλιάριο υγείας να αναγράφεται το όνομα του βιολογικού πατέρα και της μητέρας και στο σύστημα του Εθνικού Μητρώου Εμβολιασμών που περνάμε τα στοιχεία να αναγράφεται μόνο το όνομα ‘’ΣΙNK’’, το οποίο ανήκει σε αλλοδαπό. Μόνο στην Αχαΐα έχουμε εντοπίσει περίπου 46 παιδιά, χωρίς όνομα πατέρα ή μητέρας, χωρίς κανένα άλλο στοιχείο, μόνο το όνομα αυτό.
Τα παιδιά αυτά δε που φέρουν το ίδιο όνομα υφίστανται bulling όταν πηγαίνουν στο σχολείο από συμμαθητές τους. Τα φωνάζουν Πακιστανούς και τα απομονώνουν, με αποτέλεσμα αυτά να εγκαταλείπουν το σχολείο.
Θέλετε να μας εξηγήσετε τι είναι οι λευκοί γάμοι και πώς προκύπτει αυτό το θέμα με τα επίθετα;
Όσον αφορά τους γάμους ανηλίκων, αν και το όριο ηλικίας έχει ανέβει από τα 12-14 στα 16 έτη, το φαινόμενο παραμένει.
Δεν είναι μόνο αυτά. Είδαμε σε διάφορους καταυλισμούς ότι παιδιά σχολικής και προσχολικής ηλικίας να καπνίουν ηλεκτρονικό τσιγάρο.
Ήρθε μία γιαγιά που έφερε την εγγονή της, την οποία έχει εγκαταλείψει η μητέρα της, και μου είπε ότι καπνίζει ηλεκτρονικό τσιγάρο. Όταν είπα σε ένα αγοράκι ”παιδί μου, δεν πρέπει να καπνίζεις βλάπτεις την υγεία σου, χαλάς τα πνευμόνια σου” μου φύσηξε στο πρόσωπο τον καπνό από το τσιγάρο. Έτσι έμαθε, αυτό έκανε. Ωστόσο τα ερωτήματα είναι πολλά με κυρίαρχο πώς τα προμηθεύονται τα παιδιά και πού βρίσκουν χρήματα για τα ανταλλακτικά των τσιγάρων. Πραγματικά δεν μπορώ να σας μεταφέρω με λέξεις πόσο σοκαριστικό ήταν αυτό το θέαμα.
Είναι τα παιδιά Ρομά ενταγμένα στην τοπική κοινωνία;
Δυστυχώς, όχι. Οι περιπτώσεις όπου τα παιδιά Ρομά ενσωματώνονται πλήρως στην κοινωνία είναι ελάχιστες.
Να περάσουμε σε ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα. Ποια είναι η κατάσταση με τους εμβολιασμούς και την υγειονομική πρόληψη στις οικογένειες Ρομά;
Το 2016, με την έναρξη του προγράμματος Υγεία για Όλους, πραγματοποιήσαμε μια χαρτογράφηση των καταυλισμών Ρομά. Από την έρευνα σε 3.646 παιδιά, διαπιστώσαμε ότι η εμβολιαστική τους κάλυψη ήταν κάτω από 10%.
Μέσα σε οκτώ χρόνια, αυτό το ποσοστό έχει φτάσει στο 69%.
Επιπλέον, έχουμε προμηθεύσει όλα τα παιδιά με Βιβλιάριο Υγείας του Παιδιού και εισάγουμε τα στοιχεία εμβολιασμού , στο Εθνικό Μητρώο Εμβολιασμών.
Ωστόσο, η γενική κατάσταση της υγείας στις κοινότητες Ρομά παραμένει ανησυχητική:
- 82,3% των γυναικών Ρομά καπνίζουν
- 90% δεν θηλάζουν
Για αυτόν τον λόγο, έχουμε εντάξει στο πρόγραμμά μας σεμινάρια αντισύλληψης και θηλασμού, τα οποία πραγματοποιούνται από εξειδικευμένες μαίες.
Μπορούν προγράμματα όπως το δικό σας, να αλλάξουν τα δεδομένα;
Στον τομέα της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας των παιδιών, έχουμε ήδη θεαματικά αποτελέσματα. Ωστόσο, για να υπάρξουν μακροχρόνιες αλλαγές, χρειάζονται επιπλέον μέτρα και παρεμβάσεις.
Τι άλλο μπορεί να γίνει για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των Ρομά και την καλύτερη συμβίωση με την τοπική κοινωνία;
Υπάρχουν τρεις βασικοί πυλώνες που μπορούν να προσφέρουν ουσιαστικές λύσεις:
Ενδυνάμωση των γυναικών Ρομά
Η υποστήριξη και η εκπαίδευση των γυναικών μέσα στον καταυλισμό μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της ζωής ολόκληρης της κοινότητας.
Εκπαίδευση των παιδιών
Πολλά παιδιά Ρομά τελειώνουν το Δημοτικό χωρίς να γνωρίζουν να γράφουν το όνομά τους. Η λύση θα μπορούσε να είναι:
- Προσχολική εκπαίδευση (προνήπιο-νήπιο)
- Τάξεις ένταξης για να τους δοθεί ο κατάλληλος γλωσσικός προσανατολισμός
- Τα παιδιά Ρομά είναι πολύ έξυπνα και δυνατά, με την κατάλληλη εκπαίδευση και αγωγή θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα εξαιρετικό εργατικό και επιστημονικό δυναμικό, μιας γερασμένης xώρας.
Εργασία και οικονομική ένταξη
Μία λύση θα μπορούσε να είναι η επιδότηση των εργοδοτών που προσλαμβάνουν Ρομά, ώστε να δοθούν περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες στην κοινότητα.
Το πρόγραμμα Υγεία για Όλους συνεχίζει να δίνει μάχη για την υγειονομική φροντίδα και τη βελτίωση της ζωής των ευάλωτων πληθυσμών. Ωστόσο, χρειάζεται η στήριξη όλων για να δημιουργηθούν μόνιμες λύσεις.
Τι είναι το πρόγραμμα «Υγεία για Όλους»;
Το πρόγραμμα προσφέρει πολύτιμες ιατρικές υπηρεσίες σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της κοινότητας των Ρομά. Δραστηριοποιείται εδώ και οκτώ χρόνια, παρέχοντας πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας σε παιδιά και ενήλικες που βρίσκονται σε ευάλωτες συνθήκες.
Σε αυτό το διάστημα, έχουν πραγματοποιηθεί:
- 18.075 παιδιατρικές εξετάσεις και εμβολιασμοί με συνολικά 28.149 δόσεις εμβολίων
- 1.837 γυναικολογικές εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένων Pap-test και διακολπικού υπερήχου.
- 13.186 παθολογικοί και ειδικοί ιατρικοί έλεγχοι σε κατοίκους ορεινών περιοχών και άγονων γραμμών, με τη χρήση φορητών υπερηχογράφων, ακουογράφου και οφθαλμολογικού εξοπλισμού.
- Οδοντιατρικοί έλεγχοι σε 478 παιδιά από ευάλωτες ομάδες
- Εμβολιασμοί κατά της Ηπατίτιδας Β’ σε 739 κρατούμενους
Το πρόγραμμα «Υγεία για Όλους» αποτελούν 240 Εθελοντές: Πανεπιστημιακοί , γιατροί του ΕΣΥ, Νοσηλεύτριες, Μαίες, Επισκέπτριες Υγείας, Εκπαιδευτικοί, Kοινωνικοί Λειτουργοί.
