Ο αριθμός θανάτων μεταξύ εφήβων και νεαρών ενηλίκων αυξάνεται επικίνδυνα, σύμφωνα με τη νέα μεγάλη μελέτη Global Burden of Disease Study 2023. Η έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο The Lancet και παρουσιάστηκε στο Παγκόσμιο Συνέδριο Υγείας στο Βερολίνο, αναλύει δεδομένα από 204 χώρες και 660 περιοχές, με τη συμβολή 16.500 επιστημόνων και 300.000 πηγών.
Διαφορετικές αιτίες ανά περιοχή
Οι λόγοι θνησιμότητας ποικίλλουν:
- Στη Βόρεια Αμερική κυριαρχούν η χρήση αλκοόλ, ουσιών και οι αυτοκτονίες.
- Στη νότια Σαχάρα πρωταγωνιστούν λοιμώξεις και τραυματισμοί.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι αυτά τα στοιχεία πρέπει να θεωρηθούν «καμπανάκι αφύπνισης» για μια παγκόσμια υγειονομική κρίση.
Η σκιά των χρόνιων και ψυχικών ασθενειών
Χρόνιες παθήσεις, όπως καρδιοπάθειες και διαβήτης, ευθύνονται πλέον για τα δύο τρίτα των συνολικών προβλημάτων υγείας. Παράλληλα, οι ψυχικές νόσοι αυξάνονται με ανησυχητικούς ρυθμούς:
- Το άγχος αυξήθηκε κατά 63% την τελευταία δεκαετία.
- Η κατάθλιψη αυξήθηκε κατά 26%.
Στη Βόρεια Αμερική, η αύξηση των θανάτων νεαρών γυναικών φαίνεται να συνδέεται άμεσα με την επιδείνωση της ψυχικής τους υγείας.
Οι νέοι πιο ευάλωτοι μετά την πανδημία
Ο Dr. Christopher Murray (IHME) επισημαίνει:
«Η αύξηση της κατάθλιψης και του άγχους είναι ανησυχητική. Υπάρχει μεγάλη συζήτηση για τις αιτίες: social media; κοινωνικές αλλαγές; Το βέβαιο είναι ότι η πανδημία επιδείνωσε σημαντικά την ψυχική υγεία των νέων».
Σοκαριστικά τα στοιχεία για την Αφρική
Στη νότια Σαχάρα, οι θάνατοι παιδιών 5–14 ετών από λοιμώξεις και ατυχήματα είναι υψηλότεροι από όσο πιστευόταν. Για τις γυναίκες 15–29 ετών, η θνησιμότητα εμφανίζεται 61% αυξημένη σε σχέση με παλαιότερες εκτιμήσεις, λόγω επιπλοκών τοκετού, τραυματισμών και μηνιγγίτιδας.
Η εικόνα στην Ευρώπη
Η Ανατολική Ευρώπη καταγράφει δραματική αύξηση θανάτων από HIV, αυτοτραυματισμούς, διατροφικές διαταραχές και ψυχικές νόσους.
- Στην ηλικιακή ομάδα 15–19 ετών, οι θάνατοι αυξήθηκαν κατά 54% (2011–2023).
- Στην ομάδα 20–24 ετών, η αύξηση έφτασε το 40%.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία επιβάρυνε περαιτέρω την κατάσταση, ενώ η Παλαιστίνη κατέχει τη θλιβερή πρωτιά σε θανάτους λόγω συγκρούσεων και τρομοκρατίας.
Οι «ασθένειες του σύγχρονου τρόπου ζωής»
Η μελέτη υπογραμμίζει ότι σχεδόν τα δύο τρίτα της παγκόσμιας νοσηρότητας και θνησιμότητας αποδίδονται πλέον σε μη μεταδοτικά νοσήματα (καρδιαγγειακά, διαβήτης, εγκεφαλικά). Η τάση είναι έντονη στις χώρες μεσαίου εισοδήματος, όπου η παχυσαρκία, η κακή διατροφή και η καθιστική ζωή κερδίζουν έδαφος με ανησυχητική ταχύτητα.
Οι νέοι χρειάζονται φροντίδα
Η έλλειψη ρυθμίσεων στην παραγωγή τροφίμων, η απουσία διατροφικής εκπαίδευσης και οι απότομες αλλαγές στον τρόπο ζωής στις πόλεις επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο την υγεία των νέων.
Η Dr. Githinji Gitahi (Amref) τονίζει ότι η αφρικανική νεολαία διαθέτει τεράστιο δυναμικό, το οποίο όμως χρειάζεται ισχυρά συστήματα υγείας για να αξιοποιηθεί. Η Emmanuela Gakidou (IHME) προειδοποιεί ότι οι περικοπές στη διεθνή βοήθεια κινδυνεύουν να ακυρώσουν την πρόοδο σε φτωχότερες χώρες.
Η έκθεση κλείνει με ισχυρό κάλεσμα προς κυβερνήσεις και διεθνείς οργανισμούς:
«Οι αποσπασματικές λύσεις αποτυγχάνουν. Οι νέοι χρειάζονται φροντίδα προσαρμοσμένη στις πραγματικές τους ανάγκες».
