«Καβγαδίζουμε μπροστά στα παιδιά και μετά νιώθουμε ενοχές.», «Κουβαλάμε εντάσεις που καταλήγουν να βγαίνουν και στα παιδιά…»
Οι γονείς καβγαδίζουν. Και αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό. Σε όλες τις σχέσεις υπάρχουν συγκρούσεις και είναι αποδεκτό. Ο τρόπος όμως που συγκρουόμαστε και η συχνότητα, όπως και η συμπεριφορά μετά τον καυγά θα χαρακτηρίσουν τη σύγκρουση τοξική και προβληματική, όταν δηλαδή γινόμαστε επιθετικοί προς τον άλλον, τον υποτιμάμε, ακολουθούμε μία παθητικό-επιθετική συμπεριφορά ή χανόμαστε στη σιωπή μας, όπως επισημαίνει η Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, Μαρίνα Μόσχα.
Τι σημαίνουν οι συγκρούσεις στην καθημερινότητα του ζευγαριού
Όπως εξηγεί η Μαρίνα Μόσχα, «η σύγκρουση με τον σύντροφο ή ακόμη και με το ίδιο το παιδί – μπορεί να αποτελέσει πηγή έντασης, ενοχών και αποσύνδεσης. Και όμως, η σύγκρουση δεν είναι πάντα καταστροφική, «αν δεν σπάσεις τα αυγά, ομελέτα δεν τρως» λέει η λαϊκή μας παροιμία, που σημαίνει ότι μπορεί να είναι παραγωγική, να μας πάει παρακάτω, να μας εξελίξει, να μας βοηθήσει να διεκδικήσουμε κάτι καλύτερο.
Μπορεί να βοηθήσει επίσης «να διδάξουμε» στα παιδιά πώς μπορεί να γίνει ένας καυγάς με σεβασμό προς τον άλλον, ότι μπορούμε να διαφοροποιηθούμε σε μία σχέση χωρίς αυτό να είναι καταστροφικό. Άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά μαθαίνουν πώς να σχετίζονται παρατηρώντας τον τρόπο που οι γονείς τους σχετίζονται μεταξύ τους.
Μια υγιής σχέση δεν κρίνεται από την απουσία συγκρούσεων, αλλά από τον τρόπο που αυτές διαχειρίζονται. Το ίδιο ισχύει και στην οικογένεια: το ζητούμενο δεν είναι να μην υπάρξουν εντάσεις, αλλά να μην τραυματίζεται ο δεσμός ανάμεσα στους γονείς ή ανάμεσα σε γονείς και παιδιά».
Πότε ένας καβγάς γίνεται τοξικός στην οικογένεια; Οι επισημάνσεις της ειδικού
- Όταν φωνάζουμε χωρίς να ακούμε τον άλλον, είτε πρόκειται για τον σύντροφο είτε για το παιδί
- Όταν προσβάλλουμε, ειρωνευόμαστε, υποτιμάμε, κρίνουμε ή τιμωρούμε με λόγια
- Όταν «παγώνουμε», κλεινόμαστε στον εαυτό μας και «κρατάμε μούτρα» ή αποσυρόμαστε για μέρες χωρίς διάθεση συμφιλίωσης
- Όταν τα παιδιά γίνονται «μάρτυρες» ή τα χρησιμοποιούμε ως μεσολαβητές στη σχέση μας
- Όταν προσπαθούμε να πάρουμε τα παιδιά με το μέρος μας
- Όταν οι διαφωνίες επαναλαμβάνονται χωρίς καμία λύση
Οι παραπάνω είναι περιπτώσεις παραδείγματα για να γίνει πιο κατανοητό το τοξικό μοτίβο στη οικογένεια το οποίο μπορεί να οδηγήσει με τη σειρά του σε αστάθεια, ανασφάλεια, έντονο άγχος και φόβο για τη συνέχεια.
Πώς οι καυγάδες των γονιών επηρεάζουν τα παιδιά;
Μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά έχουν πολύ ευαίσθητες κεραίες που ανιχνεύουν την ένταση. Για αυτό μην τα υποτιμάτε. Ακόμα και αν πιστεύετε ότι επειδή δεν φωνάζετε ή μαλώνετε όταν δεν είναι τα παιδιά στο σπίτι, να ξέρετε ότι μπορούν πολύ καλά «να διαβάσουν» το πρόσωπό σας και τις κινήσεις σας. Και οι καυγάδες τα κάνουν συχνά να νιώθουν ότι μπορεί η οικογένεια να διαλυθεί, ότι μπορεί οι γονείς να χωρίσουν, ότι ίσως φταίνε εκείνα επειδή δεν διαβάζουν ή κάνουν φασαρία στο σπίτι, νιώθουν δηλαδή ενοχές πιστεύοντας ότι ευθύνονται εκείνα για τους τσακωμούς των γονιών τους. Επίσης βιώνουν άγχος, μπορεί να κλείνονται στον εαυτό τους ή να γίνονται επιθετικά και ευερέθιστα, καθώς αισθάνονται ότι κλονίζεται η ασφάλεια στην οικογένεια και στο σπίτι τους. Μάλιστα σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε τοξικές συγκρούσεις μεταξύ των γονέων έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο για άγχος, κατάθλιψη και δυσκολίες στις σχέσεις στην ενήλικη ζωή.
- Αν δεν υπάρχει συμφιλίωση, μαθαίνουν ότι η αγάπη τελειώνει όταν υπάρχουν συγκρούσεις.
- Αν δεν υπάρχει διάλογος, μαθαίνουν να σωπαίνουν και να κρύβουν τις ανάγκες τους.
- Αν υπάρχει επιθετικότητα, μαθαίνουν ότι η ένταση είναι ο τρόπος να επιβάλλεσαι.
- Αν υπάρχει συγχώρεση και επανένωση, μαθαίνουν ότι οι σχέσεις αντέχουν, ακόμη και μέσα από δυσκολίες.
Εξαρτάται λοιπόν από τους γονείς στο μεγαλύτερο μέρος τι είδους μηνύματα και εικόνες θα περάσουν στα μικρά τους αλλά και το τι θα τα διδάξουν. Για αυτό ακριβώς είναι πολύ σημαντικό να τους δείξετε ότι πρόβλημα δεν είναι η διαφωνία – αλλά ο τρόπος που διαφωνούμε.
Αν παρόλα αυτά οι καυγάδες είναι συχνοί, επαναλαμβανόμενοι ή τοξικοί, μη διστάσετε να ζητήσετε υποστήριξη. Η συμβουλευτική ζεύγους ή οικογένειας θα σας βοηθήσει να αναγνωρίσετε τα μοτίβα σας, να μπορείτε να επικοινωνείτε με ένα πιο αποτελεσματικό τρόπο αλλά και να προστατεύετε τη σχέση και τα παιδιά σας.
