“Παιδεραστής”, “σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων”: Πώς μιλάμε για όλα αυτά στα παιδιά; – Η ψυχολόγος απαντά

Μία είναι η είδηση που κυριαρχεί στα μέσα ενημέρωσης τις τελευταίες ημέρες, την οποία, λόγω και του εγκλεισμού, είναι σχεδόν αδύνατον να κρατήσουμε κρυφή από τα παιδιά –ειδικά τα μεγαλύτερα. Οι ερωτήσεις τους είναι αναπόφευκτες: Μαμά ποιος είναι αυτός ο γνωστός ηθοποιός και σκηνοθέτης; Τι κακό έκανε στα παιδιά; Γιατί τον λένε παιδεραστή; Μπορεί να συμβεί και σε εμένα;

Πολλοί γονείς (ειδικά μαμάδες) ελλείψει οποιασδήποτε σχετικής ενημέρωσης από το σχολείο και αγωνιώντας για την αντίδραση των παιδιών τους, αν τυχόν αντιμετωπίσουν αντίστοιχο κίνδυνο από άτομα υπεράνω υποψίας, αναλαμβάνουν οι ίδιοι να μιλήσουν στα παιδιά για όλα τα παραπάνω, εξηγώντας και μπαίνοντας σε λεπτομέρειες.

Η ψυχολόγος και επιστημονική συνεργάτης στο Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας στην Αθήνα και στην Κύπρο κ. Μαρίνα Μόσχα μίλησε αποκλειστικά στο Infokids.gr για το πώς να μιλούν σωστά οι γονείς στα παιδιά για την σκληρή αυτή επικαιρότητα. Να τους πούμε την αλήθεια και σε τι βάθος είναι σωστό να φτάσουμε, ανάλογα με την ηλικία τους;

«Το θέμα δεν είναι να αποκρύψουμε από τα παιδιά την αλήθεια, καθώς με αυτό τον τρόπο είναι σαν να κρύβουμε κάτω από το χαλί αυτό που συμβαίνει, προσπαθώντας να το …αγνοήσουμε! Αντιθέτως, χρειάζεται να τα ενημερώσουμε! Να τα ενημερώσουμε εμείς όμως και όχι η τηλεόραση, το διαδίκτυο, οι φίλοι, κλπ. Και εδώ ερχόμαστε στο ρόλο της σεξουαλικής αγωγής!

Αν οι γονείς αναλάβουν το ρόλο τους ως γονείς και κάνουν στα παιδιά τους σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, τότε έχουν ήδη την απάντηση στο «τι, πώς και πότε» θα μιλήσουν για το κάθε τι. Δυστυχώς όμως, βλέπουμε γονείς που πιστεύουν πως τα παιδιά τους «δεν πρέπει» να κάνουν σεξουαλική αγωγή, καθώς έχοντας παρερμηνεύσει το «τι είναι η σεξουαλική αγωγή», θεωρούν πως θα μάθουν τα παιδιά τους να κάνουν σεξ. Από την άλλη, υπάρχουν γονείς που δυσκολεύονται, νιώθουν αμήχανα να μιλήσουν για τέτοιου είδους θέματα και άλλοι που θεωρούν ότι η σεξουαλική αγωγή ανήκει στο σχολείο…

Πρώτα από όλα λοιπόν χρειάζεται οι γονείς να καταλάβουν το νόημα και τη σημασία της σεξουαλικής αγωγής στην προφύλαξη της σωματικής και ψυχικής υγείας των παιδιών τους.

Από εκεί και πέρα, αλλιώς θα μιλήσει κάποιος στο παιδί του αν δεν του έχει μιλήσει ποτέ και διαφορετικά αν ήδη έχει μιλήσει για αυτά τα θέματα. Ανάλογα με το ηλικιακό επίπεδο θα δώσει περισσότερες ή λιγότερες πληροφορίες και με τέτοιο τρόπο που δεν θα το τρομάξει βέβαια! Επίσης, δεν χρειάζεται να του δώσει περισσότερη πληροφορία από αυτήν που το παιδί ζητάει να μάθει».

Από ποια ηλικία είναι έτοιμο το παιδί να ενημερωθεί για τον βιασμό; Πώς μιλάμε γι’ αυτόν σε ένα αγόρι, όταν αναφερόμαστε σε άνδρες παιδεραστές;

«Δεν χρειάζεται να μιλήσουμε με όρους που θα ακουστούν βαριά στο παιδί αν δεν έχουμε κάνει την προεργασία.

Επίσης, μην ξεχνάμε πως τα παιδιά βλέπουν σήριαλ στη τηλεόραση και σχολιάζουν μεταξύ τους ζητήματα σχετικά με την ομοφυλοφιλία. Χρειάζεται λοιπόν το παιδί να ξέρει τι σημαίνει ομοφυλοφιλία, χωρίς όμως η εξήγηση να την δαιμονοποιεί. Άλλωστε, ο γονιός δεν έχει να φοβηθεί πως το παιδί του θα γίνει ομοφυλόφιλος επειδή θα του μιλήσει για τον συγκεκριμένο σεξουαλικό προσανατολισμό. Όπως χρειάζεται και η ανάλογη προσοχή να μην ενισχυθεί η ομοφοβία.

Όταν λοιπόν το παιδί γνωρίζει τις παραπάνω έννοιες, εύκολα μπορεί να κατανοήσει την έννοια του παιδόφιλου πρώτα και στη συνέχεια την έννοια του παιδεραστή…»

Υπάρχει κίνδυνος να πούμε παραπάνω από όσα είναι έτοιμο ένα παιδί να ακούσει; Πληροφορίες που θα το τρομάξουν; Τι γίνεται στην περίπτωση αυτή;

«Ναι, γι’ αυτό όπως προανέφερα, χρειάζεται προσοχή στην ποσότητα αλλά και στην ποιότητα της πληροφόρησης που θα δώσουμε. Πολλές φορές για παράδειγμα, στην προσπάθειά μας να του δώσουμε να καταλάβει την επικινδυνότητα, μπορεί να το εκθέσουμε σε περιττή πληροφορία που μπορεί να το τρομάξει, θεωρώντας πως έτσι – όσο δηλαδή περισσότερο θα φοβάται, τόσο πιο προστατευμένο θα είναι. Από την άλλη μπορεί να το «μπουκώσουμε» και να αντιδράσει με «αδιαφορία» ή να «παγώσει συναισθηματικά» για να «μην πάρει άλλο από αυτό»…

Προσοχή λοιπόν, στο τι λέμε, πώς το λέμε και πόση πληροφορία δίνουμε. Απαντάμε περισσότερο στις ερωτήσεις που μας κάνει, χρησιμοποιώντας γλώσσα και λέξεις που ταιριάζουν στο ηλικιακό, γνωστικό και ψυχοσυναισθηματικό του επίπεδο

Τέλος, πώς «δυναμώνουμε» το παιδί μας, ώστε να μην φοβάται να αντιμετωπίσει έναν τέτοιο κίνδυνο;

«Και πάλι θα μιλήσω για την σημασία της σεξουαλικής αγωγής, όπου βοηθά το παιδί μαθαίνοντας το σώμα του, αγαπώντας το σώμα του, να θωρακιστεί απέναντι σε πιθανούς κινδύνους, γνωρίζοντας τρόπους αυτοπροστασίας. Μέσα από τη γνώση πως το σώμα του ανήκει και κανείς δεν έχει δικαίωμα να το αγγίξει. Αλλά ακόμα και αν κάποιος προσπαθήσει κάτι τέτοιο, να ξέρει πως «πρέπει» να τρέξει και να φύγει μακριά από αυτόν τον άνθρωπο, αναφέροντας στους γονείς ή στον εκπαιδευτικό το συγκεκριμένο περιστατικό. Και κυρίως πως δεν είναι δική του ευθύνη, δεν το έχει προκαλέσει το ίδιο, καθώς υπάρχουν άνθρωποι που λέγονται παιδόφιλοι και πλησιάζουν τα παιδιά, κλπ.

Η σχέση επίσης που έχουμε με τα παιδιά μας, είναι πολύ σημαντική. Μπορεί το παιδί να εκφραστεί γύρω από όσα νιώθει; Το «ακούμε» ή αμέσως τρέχουμε «να του δώσουμε τροφή που θα την καταπιεί αμάσητη»; Έχουμε την ικανότητα να το ακούσουμε – έστω και αν δεν συμφωνούμε με όσα μας λέει – χωρίς να ασκήσουμε κριτική με τα λόγια ή και τη γλώσσα του σώματος;

Το να γνωρίζει λοιπόν το παιδί πώς θα προστατέψει το σώμα του, το σώμα αυτό που είναι δικό του και του ανήκει, σε συνδυασμό με μία καλή επικοινωνιακή και όχι φιλική σχέση με τον γονιό είναι ο τρόπος πρόληψης έναντι σε τέτοιου είδους καταστάσεις…»