MENU
Το βασικό χαρακτηριστικό των μικρών παιδιών είναι η περιέργεια. Προσπαθούν να ανακαλύψουν τα πάντα και, φυσικά, έχουν παντελή άγνοια κινδύνου. Γεγονός που τα φέρνει συχνά αντιμέτωπα με ατυχήματα, τραυματισμούς και πληγές…
Η παραπάνω παραδοχή μπορεί να οδηγήσει οποιονδήποτε γονιό στην τρέλα. Η σκέψη και μόνο, ότι κάτι κακό μπορεί να συμβεί στο παιδί σου αναπόφευκτα σε αγχώνει.
Θυμάμαι την πρώτη φορά που χτύπησε σοβαρά ο μικρός μου γιος. Ήταν βράδυ και όλοι κοιμόμασταν, όταν ξαφνικά ακούσαμε έναν γδούπο και κλάματα. Ο μικρός – 6 ετών τότε –κοιμόταν στο κρεβάτι του, γύρισε απότομα και έπεσε στο πάτωμα. Ήταν καλοκαίρι, αλλά είχα ένα αρκετά χοντρό χαλί στρωμένο μπροστά στο κρεβάτι. Παρ’ όλα αυτά ο μικρός έπεσε και… έσπασε τον ώμο του!
Ποτέ μου δεν είχα σκεφτεί, ότι κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί. Τα κρεβάτια των παιδιών δεν ήταν πολύ ψηλά και είχαν και ένα μικρό προστατευτικό στο πλάι! Πίστευα, πως είχα κάνει τα πάντα για την προστασία τους – σε υπερβολικό βαθμό μάλιστα, αφού κανείς δεν στρώνει το ξύλινο πάτωμα με χαλί το καλοκαίρι – αλλά τα γεγονότα με διέψευσαν. Ευτυχώς, όλα τελείωσαν καλά και το χέρι του παιδιού έθρεψε σωστά.
Τι μου έμεινε περισσότερο, όμως, από εκείνη την περίοδο; Το κλάμα του παιδιού μου και η συνειδητοποίηση, ότι όσο και αν προσπαθείς, δεν μπορείς να προβλέψεις και να προστατέψεις το παιδί σου από τα πάντα.
Αυτό μου ξεκαθάρισε και ο παιδίατρος κ. Ηλίας Γ. Χαραμαράς, όταν ζήτησα την γνώμη του για τα ατυχήματα, από τα οποία, τελικά, δεν υπάρχει τρόπος κανένα παιδί να γλιτώσει.
«Τα ατυχήματα θα γίνουν. Άλλα πιο μικρά, άλλα πιο μεγάλα. Οι γονείς δεν μπορούν να τα προβλέψουν όλα. Χρειάζεται ψυχραιμία και υψηλή εποπτεία για να τα αντιμετωπίσουμε και, αν είναι δυνατόν, να τα προλάβουμε».
Τα περισσότερα παιδικά ατυχήματα γίνονται στις διακοπές
Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία, τα περισσότερα παιδικά ατυχήματα συμβαίνουν τα σαββατοκύριακα, στις σχολικές διακοπές και αργά το απόγευμα.
«Τις στιγμές, δηλαδή, που όλοι είναι πιο χαλαροί. Η αφηρημάδα των γονιών και η ελλιπής επιτήρηση είναι ο κυριότερος παράγοντας παιδικών ατυχημάτων. Δεν λέω, ότι οι γονείς είναι οι υπαίτιοι, αλλά το παιδί πρέπει πάντα να έχει επιτήρηση, η οποία θα διαμορφώνεται σύμφωνα με τις ανάγκες κάθε ηλικίας».
Γιατί τα παιδικά ατυχήματα είναι τόσο συνηθισμένα
«Τα περισσότερα παιδικά ατυχήματα – μέχρι την ηλικία των 4 ετών – συμβαίνουν μέσα στο σπίτι και, κυρίως σε αγόρια, τα οποία, ως γνωστόν, είναι επιρρεπή στην “φιγούρα”. Τα παιδιά σε αυτές τις ηλικίες και όχι μόνο, ανακαλύπτουν το περιβάλλον τους. Νιώθουν περιέργεια για τα πάντα γύρω τους, αλλά έχουν πολύ περιορισμένη αντίληψη του χώρου. Τους είναι δύσκολο να αντιληφθούν τις συνέπειες των πράξεών τους, ενώ η έλλειψη εμπειρίας και το μικρό τους ανάστημα συμβάλλουν στα τολμηρά ατοπήματά τους».
Παράγοντες που οδηγούν στα παιδικά ατυχήματα
«Όπως αναφέραμε και παραπάνω, η αφηρημάδα και η βιασύνη των μεγαλυτέρων συμβάλλουν στην πρόκληση παιδικών ατυχημάτων. Επιπλέον, το στρες και το άγχος μπορεί να οδηγήσουν σε σπασμωδικές συμπεριφορές και βιαστικές κινήσεις, άρα και σε ατυχήματα. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και αν το παιδί βιώσει μια μεγάλη αλλαγή στην ρουτίνα και την καθημερινότητά του».
Παιδικά ατυχήματα ανά ηλικία και πρόληψη
«Τα βρέφη από 0 έως 6 μηνών δεν κινούνται με μεγάλη ευκολία, αλλά μπορούν εύκολα να γυρίσουν και να κυλήσουν πάνω στην επιφάνεια που τα έχουμε αφήσει (κρεβάτι, αλλαξιέρα, καναπές), οπότε δεν τα αφήνουμε ποτέ σε ψηλά σημεία.
Τα μωρά από 6 μηνών έως 1 έτους δοκιμάζουν τα πάντα. Όποιο αντικείμενο και να αγγίξουν θέλουν να το… καταβροχθίσουν. Προσέχουμε πολύ, λοιπόν, τα μικρά αντικείμενα, όπως βόλους, μπίλιες, μικρά παιχνίδια, αλλά και ό,τι μπορεί εύκολα να καταποθεί ή να σφηνώσει στην μύτη και το αυτί ενός μικρού παιδιού.
Τα μωρά από 1 έως 3 ετών δεν πρέπει να μένουν ποτέ χωρίς επιτήρηση. Σε αυτή την ηλικία “οχυρώνουμε” το σπίτι με προστατευτικά κάγκελα στα μπαλκόνια και δεν αφήνουμε το παιδί κοντά σε αιχμηρές και καυτές επιφάνειες, όπως και σε υγρά, ακόμα και παγωμένα.
Τα νήπια από 3 έως 4 ετών βρίσκονται στην πιο περιπετειώδη ηλικία τους. Δοκιμάζουν και ανακαλύπτουν τα πάντα. Είναι η ηλικία που ο γονιός πρέπει να δώσει το “καλό παράδειγμα”. Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά αρχίζουν να σας μιμούνται έντονα, οπότε φερθείτε όπως θα θέλατε το παιδί σας να συμπεριφέρεται.
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας (4 έως 5) γίνονται ακόμα πιο περιπετειώδη και μυστήρια. Αρχίζουν να βγαίνουν έξω από το σπίτι περισσότερο, να κάνουν ποδήλατο, να παίζουν και να χοροπηδούν συνέχεια. Είναι, όμως, αυτά τα χρόνια τα οποία τα παιδιά αρχίζουν να ακολουθούν κανόνες. Σε αυτή την ηλικία τα παιδιά αντιλαμβάνονται το αίτιο και το αιτιατό (αν κάνω αυτό θα συμβεί το άλλο), οπό τε θέστε ξεκάθαρα όρια για να μπορέσετε να προλάβετε όσα είναι δυνατόν.
Τα παιδιά από 5 ετών έως 8, επηρεάζονται πολύ από τους συνομήλικούς τους, ενώ είναι επιρρεπή στην προσπάθεια επίδειξης των ικανοτήτων τους. Έτσι θα προσπαθήσουν να κάνουν τους ήρωες, τις έμπειρες χορεύτριες, τους ακροβάτες και ό,τι άλλο μπορεί να έρθει στο μυαλό τους. Η επιτήρηση, λοιπόν, είναι και εδώ – όπως και σε κάθε ηλικία – απαραίτητη. Αυτά είναι και τα χρόνια που το παιδί είναι ικανό να καταλάβει τους κανόνες που έχετε θέσει, αλλά και τις σύνθετες συμβουλές που του δίνετε».
Πρόληψη εντός και εκτός σπιτιού
«Σκάλες, παράθυρα, μπαλκόνια: Βεβαιώνουμε πάντα, ότι έχουμε καλά ασφαλισμένα αυτά τα σημεία με σίτες, κάγκελα ή αντιολισθητικά πατάκια και απομακρύνουμε αιχμηρά ή εύφλεκτα αντικείμενα από το πεδίο δράσης των μικρών. Δεν τοποθετούμε γυάλινα αντικείμενα, όπως βάζα, σε τραπεζάκια και δεν αφήνουμε αναπτήρες ή σπίρτα κοντά στα παιδιά.
Έχουμε πάντα μία έξοδο διαφυγής από το σπίτι ή τον χώρο στον οποίο βρισκόμαστε και δεν κρατάμε στο σπίτι φυτά με χνούδι, όπως ο κισσός, ή αιχμηρά φύλλα για αποφυγή ερεθισμών, αλλεργιών, αλλά και τραυματισμών.
Επιλέγουμε προϊόντα με καπάκι ασφαλείας και από τη στιγμή που θα αποκτήσουμε παιδάκι μεταφέρουμε καθαριστικά, απορρυπαντικά, προϊόντα περιποίησης και φάρμακα στα πιο ψηλά ντουλάπια της κουζίνας και του μπάνιου μας. Δεν αφήνουμε τα παιδιά μας μόνα στο μπάνιο, ενώ αν το σπίτι μας διαθέτει περσίδες ή κουρτίνες με κορδόνια, δεν αφήνουμε ούτε αυτά σε σημείο που να τα φτάνει το παιδί. Θυμόμαστε να καλύψουμε πρίζες και δεν αφήνουμε καλώδια εκτεθειμένα!
Αν μετακινούμαστε στον δρόμο κρατάμε πάντα το παιδί από το χέρι, ακόμα και το παιδί δημοτικού. Τα παιδιά δεν έχουν απόλυτη αντίληψη της ταχύτητας των οχημάτων και δεν μπορούν να υπολογίσουν σωστά τις αποστάσεις. Αν το παιδί μας είναι ακόμη στο καρότσι, τότε είναι πάντα δεμένο και όταν θέλουμε να διασχίσουμε τον δρόμο προσέχουμε να μην εξέχει το καρότσι μας από το πεζοδρόμιο, για την ασφάλεια του μωρού μας.
Και επειδή το καλοκαίρι είναι μπροστά μας, στην παραλία φοράμε πάντα αντηλιακό στο παιδί και δεν το αφήνουμε ποτέ από τα μάτια μας, ακόμα και αν βρίσκεται έξω από το νερό».
Πότε μπορώ να αφήσω το παιδί να κινείται μόνο – Πότε να δείξω εμπιστοσύνη
«Οι γονείς πρέπει να θυμούνται, ότι η πρόληψη ξεκινά από την επιτήρηση και την ηρεμία. Δημιουργούμε ένα περιβάλλον ασφαλές, μιλάμε και εξηγούμε ήρεμα στο παιδί την κάθε κατάσταση, ενώ επιβραβεύουμε την ορθή συμπεριφορά και ορίζουμε “ποινές” για τη μη αποδεκτή.
Να τονίσουμε, ότι όταν αναφερόμαστε στην επιτήρηση δεν εννοούμε να “φυλακίσετε” το παιδί ούτε και να είστε διαρκώς από πάνω του. Ναι, πρέπει να το προσέχετε, πρέπει να του βάζετε όρια, πάντα, όμως, μέσα στο λογικό πλαίσιο της ηλικίας του και της όλης συμπεριφοράς του.
Το παιδί δεν μπορούμε να το αφήσουμε μόνο αυθαίρετα. Εξετάζουμε πρώτα τη συμπεριφορά του, τσεκάρουμε πάντα το πώς αντιδρά και ανάλογα με την ωριμότητα που δείχνει αναθέτουμε ευθύνες.
Η εμπιστοσύνη έρχεται σταδιακά. Μιλάμε και εξηγούμε στα παιδιά μας τα πάντα, σαν να ήταν ενήλικες, αλλά δεν περιμένουμε από αυτά συμπεριφορά ενηλίκων. Μπορούμε να δείξουμε εμπιστοσύνη, όταν το παιδί μας παρουσιάζει αντίστοιχα δείγματα.
Δεν υπάρχει σωστή ηλικία για να αφήσουμε ένα παιδί μόνο στον δρόμο ή στο σπίτι. Όλα εξαρτώνται από τα όσα μας δείχνει εκείνο. Πώς αντέδρασε στην πρώτη και απλή ευθύνη που ανέλαβε; Ήταν ώριμη η συμπεριφορά του; Εμπνέει εμπιστοσύνη για να συνεχίσει σε άλλα, πιο σοβαρά; Αν όχι, δεν μπορούμε να δώσουμε στο παιδί την άδεια να βγει μόνο, για παράδειγμα, στον μεγάλο δρόμο. Δεν ξεχνάμε, ότι η η υψηλή εποπτεία είναι κύριος παράγοντας πρόληψης. Η ψυχραιμία, όμως, είναι ο σημαντικότερος. Δεν θέλουμε να προκαλέσουμε ένα φοβικό και στρεσογόνο περιβάλλον για το παιδί, αλλά ένα ασφαλές περιβάλλον. Πώς το κάνουμε αυτό; Τηρώντας όλους τους κανόνες ασφαλείας, που ήδη αναφέρθηκαν, δρώντας με ηρεμία μπροστά στο παιδί και προσφέροντάς του ένα σταθερό περιβάλλον ζωής».
