Πώς να αντιμετωπίσω την αποβολή; Μια Γυναικολόγος και μια Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας απαντούν

Η αποβολή κύησης είναι ένα σοβαρό πλήγμα για το ζευγάρι που περιμένει με ανυπομονησία τον ερχομό του παιδιού του. Τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά, η γυναίκα που βιώνει μια αποβολή καλείται να αντιμετωπίσει μια σειρά από δυσκολίες που προκύπτουν μέχρι να καταφέρει να σταθεί ξανά στα πόδια της.

Μελέτες αποκαλύπτουν ότι το 10-25% όλων των κλινικά αναγνωρισμένων κυήσεων θα καταλήξει σε αποβολή. Οι χημικές εγκυμοσύνες αποτελούν περίπου το 50-75% όλων των αποβολών. Αυτό συμβαίνει όταν μια εγκυμοσύνη τερματιστεί λίγο μετά τη σύλληψη, με αποτέλεσμα την αιμορραγία που συμπίπτει περίπου με το χρόνο της αναμενόμενης περιόδου. Σε μια χημική εγκυμοσύνη, η γυναίκα μπορεί να μην συνειδητοποιήσει καν ότι συνέλαβε.

Δυστυχώς, δεν υπάρχει τρόπος να σταματήσουμε μια αποβολή όταν αρχίσει να συμβαίνει.

«Στην Ελλάδα, ως αποβολή ορίζεται η απώλεια του εμβρύου μέχρι τις 24 εβδομάδες της κύησης. Οι περισσότερες αποβολές συμβαίνουν στις πρώτες 13 εβδομάδες»

«Έντονος πόνος χαμηλά στη μέση, πόνος χαμηλά στην κοιλιά -ίσως και πιο έντονος από τους πόνους περιόδου, καφέ κολπικά υγρά ή κολπική αιμορραγία, υποχώρηση των συμπτωμάτων της εγκυμοσύνης, όπως η διάταση του στήθους, η ναυτία, η υπνηλία, θα μπορούσαν να είναι συμπτώματα αποβολής», σύμφωνα με την Δρ Καρολίνα Κολιοπούλου, Μαιευτήρα – Γυναικολόγο.

Στην Ελλάδα, ως αποβολή ορίζεται η απώλεια του εμβρύου μέχρι τις 24 εβδομάδες. Δυστυχώς, οι πρώιμες αποβολές είναι πολύ συχνές. Οι περισσότερες συμβαίνουν (σε ποσοστό μεγαλύτερο από 80%) στις πρώτες 13 εβδομάδες της εγκυμοσύνης. Η καθυστερημένη αποβολή είναι λιγότερο συχνή και συμβαίνει περίπου στο 2% των κυήσεων. Η καθυστερημένη απώλεια του εμβρύου μπορεί να είναι πολύ δύσκολη. Σε αυτό το στάδιο, για πολλούς γονείς, ο όρος αποβολή δεν αποδίδει τη θλίψη που αισθάνονται όταν χάνουν το μωρό τους.

Ποιες είναι οι πιο συχνές αιτίες αποβολής και πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν;

«Η πιο συχνή αιτία είναι οι χρωμοσωμικές ανωμαλίες του εμβρύου, που συνήθως είναι τυχαίο γεγονός και δεν αντιμετωπίζονται, είναι επίσης η ηλικία της μητέρας, καθώς όσο αυξάνεται τόσο πιο υψηλό είναι το ποσοστό της αποβολής, τραύματα στην κοιλιακή χώρα, διάφορα προβλήματα υγείας της μητέρας, όπως υπέρταση, ενδοκρινολογικά προβλήματα όπως ο υπερθυρεοειδισμός ή ο υποθυρεοειδισμός και ο σακχαρώδης διαβήτης, που χρειάζονται αντίστοιχη ρύθμιση», αναφέρει στο Infokids.gr η Δρ Καρολίνα Κολιοπούλου.

«Άλλες αιτίες είναι τα προβλήματα του ανοσοποιητικού της γυναίκας, όπως το αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο, ο συστηματικός ερυθηματωδης λύκος, η θρομβοφιλία, αλλά και διάφορες ανατομικές ανωμαλίες της μήτρας που αντιμετωπίζονται με υστεροσκόπηση ή λαπαροσκόπηση, όπως ινομυώματα, διαφράγματα, ανεπάρκεια του τραχήλου της μήτρας, λοιμώξεις που αντιμετωπίζονται με κατάλληλη φαρμακευτική θεραπεία και καταχρήσεις της εγκύου, όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ, η υπερβολική λήψη καφεΐνης, η έκθεση σε ραδιενέργεια και τοξικές ουσίες, καθώς και η ανεπαρκής λήψη τροφής».

Τι πρέπει να κάνει μια γυναίκα που έχει βιώσει επαναλαμβανόμενες αποβολές για να αποκτήσει παιδί;

«Περίπου το 1-2% των γυναικών μπορεί να έχουν επαναλαμβανόμενες αποβολές (τρεις ή περισσότερες). «Αρχικά, θα πρέπει να συμβουλευθεί το γιατρό της, ο οποίος θα πάρει το ιστορικό της, θα την εξετάσει, θα κάνει υπερηχογράφημα, καρυότυπο ζεύγους, ορμονικό και αιματολογικό έλεγχο, υστεροσκόπηση, και μετά θα πρέπει να ακολουθήσει τις οδηγίες του, στις οποίες σίγουρα συμπεριλαμβάνεται μια μέτρια άσκηση, υγιεινή διατροφή, να διαχειριστεί το άγχος της, να έχει βάρος εντός των φυσιολογικών ορίων, να παίρνει φυλλικό οξύ σε καθημερινή βάση και να μην καπνίζει. Από τη στιγμή που διαπιστώνει ότι είναι έγκυος, θα πρέπει να προσέχει να μην τραυματιστεί στην κοιλιά, να μην πίνει αλκοόλ, να μην παίρνει φάρμακα, να περιορίσει τη λήψη καφεΐνης, να αποφύγει την έκθεση σε ραδιενέργεια, σε λοιμώδη νοσήματα και σε ακτινοβολία».

Τουλάχιστον το 85% των γυναικών που βιώνουν αποβολές, έχουν μετέπειτα φυσιολογικές εγκυμοσύνες και τοκετούς. Η αποβολή δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχει πρόβλημα γονιμότητας.

Συμβαίνει κάποιες φορές μια γυναίκα να αποβάλλει, ενώ έχει ήδη γίνει μητέρα. Πώς εξηγείται αυτό;

«Οι γυναίκες που έχουν ήδη γεννήσει, ανήκουν στην κατηγορία χαμηλού κινδύνου για αποβολή. Παρόλα αυτά η πιθανότητα αποβολής ακόμα και σε αυτές τις γυναίκες δεν μηδενίζεται, γιατί πολλοί από τους παράγοντες που είναι υπεύθυνοι για αποβολές, όπως διάφορα προβλήματα υγείας, ινομυώματα μήτρας, λοιμώδεις παράγοντες και κυρίως η ηλικία της γυναίκας, μπορεί να εμφανιστούν στην πορεία της ζωής της, ακόμη και μετά από μία ή δύο εγκυμοσύνες», επισημαίνει η Δρ Καρολίνα Κολιοπούλου και εξηγεί πότε μπορεί μια γυναίκα να προσπαθήσει ξανά για παιδί: «Χρειάζεται να περάσει ένα χρονικό διάστημα ώστε να αποκατασταθεί η υγεία της γυναίκας, τόσο η σωματική όσο και η ψυχολογική, και αυτό το διάστημα ποικίλλει, ανάλογα με τον χρόνο που έγινε η αποβολή και ανάλογα την περίπτωση. Μπορεί να είναι από ένας έως τρεις μήνες, ή για μερικές γυναίκες ακόμη περισσότερο, μέχρι οι ίδιες να νιώσουν έτοιμες να προσπαθήσουν ξανά».

«Το πένθος είναι έντονο και βαθύ. Ένα ολόκληρο οικογενειακό σύστημα επηρεάζεται στην περίπτωση μιας αποβολής»

«Πολλές γυναίκες αμέσως μόλις επιβεβαιωθεί η εγκυμοσύνη τους, αναπτύσσουν έναν ισχυρό δεσμό με το επερχόμενο μωρό, ειδικά αν είχαν προσπαθήσει για πολύ καιρό να τεκνοποιήσουν. Του μιλάνε, κάνουν όνειρα, αγοράζουν ρούχα και παιχνίδια. Το πένθος σε αυτήν την περίπτωση είναι έντονο και βαθύ. Ένα ολόκληρο οικογενειακό σύστημα επηρεάζεται στην περίπτωση μιας αποβολής. Η μητέρα, ο πατέρας, τα αδέλφια αν υπάρχουν, γιαγιάδες και παππούδες έρχονται αντιμέτωποι με ένα τραγικό γεγονός που ξεκίνησε ως ένα όμορφο όνειρο αναμονής μιας νέας ζωής στον κόσμο. Ακόμα και οι σχέσεις του ζευγαριού μπορεί να διαταραχθούν εξαιτίας της απώλειας», αναφέρει στο Infokids.gr η Νάνσυ Ψημενάτου – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας.

Γιατί το θέμα της αποβολής αποτελεί ταμπού στις μέρες μας;

«Υπάρχει ένας άγραφος κοινωνικός κανόνας που ακολουθούν πολλοί άνθρωποι, ο οποίος μας «εμποδίζει» να ανακοινώσουμε τα ευχάριστα νέα σε συγγενείς ή φίλους, αν δεν περάσει το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, έτσι ώστε «να είμαστε σίγουροι». Παρόλο που το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης μπορεί να αποδειχθεί πολύ δύσκολο, με ναυτίες, εμετούς και κούραση, κατά το οποίο η μητέρα χρειάζεται φροντίδα και υποστήριξη, απαιτείται από την ίδια να μην πει τίποτε ώστε «αν πάει κάτι στραβά» να… να τι άραγε; Να μην μάθει κανείς την αποβολή. Ακόμα κι εκείνες οι γυναίκες που δεν είχαν ποτέ πριν στη ζωή τους πιστέψει σε «ματιάσματα», «γλωσσοφαγιά» ή άλλα συναφή, επιλέγουν να κρατήσουν μυστική την εγκυμοσύνη τους. Παρόλο που οι αποβολές είναι συχνές, εξακολουθούμε και κρατάμε κρυφή αυτή την πραγματικότητα, καταδικάζοντας τόσο τη μητέρα, όσο και τον πατέρα σε απομόνωση και μοναξιά».

Πολλές γυναίκες θεωρούν υπεύθυνο τον εαυτό τους για την αποβολή. Είναι φυσιολογικό αυτό;

«Η αποβολή μπορεί να δημιουργήσει περίεργες σκέψεις και σφοδρά συναισθήματα. Κάποιες γυναίκες νιώθουν ότι στερήθηκαν κάτι πολύτιμο. Κάποιες νιώθουν θυμό με την ιδέα ότι το σώμα τους τις πρόδωσε. Κάποιες φοβούνται την κριτική των άλλων. Κάποιες βιώνουν ισχυρό πλήγμα στην αυτοεκτίμησή τους. Άλλες κρύβουν αυτά που αισθάνονται, φοβούμενες ότι ο κόσμος θα χαρακτηρίσει τις αντιδράσεις τους «υπερβολικές». Κάποιες άλλες μπορεί να έρθουν αντιμέτωπες με το γεγονός ότι μια φίλη τους ή κάποια γυναίκα από το συγγενικό τους περιβάλλον είναι επίσης έγκυος. Μπορεί επίσης να αισθάνονται ότι τιμωρήθηκαν με αυτό που συνέβη γιατί «δεν αγαπούσαν αρκετά» το μωρό τους ή γιατί σε κάποια στιγμή τους πέρασε από το μυαλό η ιδέα να προχωρήσουν σε έκτρωση».

Τρόποι αντιμετώπισης

• Προστάτεψε τον εαυτό σου από καταστάσεις που δεν μπορείς ή δεν θέλεις να διαχειριστείς.
• Πάρε όσο χρόνο χρειάζεσαι για να πενθήσεις το θάνατο του αγέννητου παιδιού σου.
• Κατανόησε ότι είναι φυσικό να νιώθεις αντιφατικά συναισθήματα.
• Εσύ και ο σύντροφός σου θα πάρετε τις αποφάσεις που αφορούν το δωμάτιο, τα ρούχα ή τα παιχνίδια που είχαν αγοραστεί για το παιδί σας. Μην αφήσετε κανέναν να πάρει αυτές τις αποφάσεις για λογαριασμό σας. Αν οι αντιλήψεις σας πάνω σε αυτό το θέμα διαφέρουν, προσπαθήστε να βρείτε μια κοινή γραμμή που θα βοηθήσει και τους δύο σας.

Ποια πρέπει να είναι η στάση του κοινωνικού περίγυρου, αλλά και του συντρόφου της γυναίκας;

«Οι οικείοι, μην γνωρίζοντας τι να πουν, καταφεύγουν συχνά σε κοινοτυπίες που πληγώνουν περισσότερο: «Μην ανησυχείς, είσαι νέα, θα κάνετε άλλο», «Ευτυχώς που είσαι γερή εσύ και ο άντρας σου». Δυστυχώς, την ίδια στάση μπορεί να κρατήσουν και οι γιατροί. Μια αιφνίδια αποβολή μπορεί να σαστίσει ακόμη και τον ίδιο τον γιατρό, ο οποίος θα κληθεί να δώσει απαντήσεις που πραγματικά δεν υπάρχουν. Πώς να πεις σε μια γυναίκα που είχε φανταστεί ότι σε λίγους μήνες θα κρατά το μωρό της αγκαλιά ότι «Αυτά συμβαίνουν;».

Ένα στερεότυπο που δυστυχώς κυριαρχεί ακόμα σε πολλές συνειδήσεις, είναι ότι «Οι άντρες δεν επηρεάζονται από μια αποβολή, αφού δεν είχαν αυτοί μέσα τους το μωρό». Η πραγματικότητα όμως είναι ότι οι άντρες πενθούν αλλά όπως γίνεται και με τις άλλες απώλειες, το πένθος τους είτε θεωρείται λιγότερο σημαντικό είτε αγνοείται εντελώς. Οι άντρες δένονται διαφορετικά από τις γυναίκες με το αγέννητο μωρό τους και πενθούν διαφορετικά. Θέλοντας να υποστηρίξουν τη σύντροφο τους που πενθεί, πολλοί οι άντρες βάζουν στην άκρη τα δικά τους συναισθήματα και όπως έχουμε ήδη διαπιστώσει, μπορεί να κατηγορηθούν άδικα για «αναισθησία». Η απώλεια ενός αγέννητου παιδιού είναι μια δύσκολη απώλεια εξαιτίας της απρόσμενης φύσης της, αλλά και λόγων των στερεοτύπων που βαραίνουν τους άντρες».