Δύο νέες μελέτες επισημαίνουν πιθανούς κινδύνους από το στρώμα και τα σεντόνια του κρεβατιού.
Δύο μελέτες από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο, που δημοσιεύθηκαν στα περιοδικά «Environmental Science & Technology» και «Environmental Science & Technology Letters» κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου στους γονείς. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου από το στρώμα και τα σκεπάσματα μπορεί να εκλύονται επικίνδυνες χημικές ουσίες, τις οποίες εισπνέουν τα παιδιά και που συνδέονται με νευρολογικά και αναπαραγωγικά προβλήματα, άσθμα, ορμονικές διαταραχές και καρκίνο.
Τι έδειξαν οι μελέτες
«Ο ύπνος είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη του εγκεφάλου, ιδιαίτερα για τα βρέφη και τα νήπια. Ωστόσο, η έρευνά μας υποδεικνύει ότι πολλά στρώματα περιέχουν χημικές ουσίες που μπορούν να βλάψουν τον εγκέφαλο των παιδιών», λέει η επικεφαλής συγγραφέας Μίριαμ Ντάιαμοντ, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο. «Αυτό είναι ένα ηχηρό μήνυμα για τους κατασκευαστές και τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να διασφαλίσουν ότι τα κρεβάτια των παιδιών μας είναι ασφαλή και υποστηρίζουν την υγιή ανάπτυξη του εγκεφάλου», προσθέτει.
Στο πλαίσιο της πρώτης μελέτης, οι ερευνητές ανέλυσαν τη συγκέντρωση χημικών ουσιών σε 25 παιδικά υπνοδωμάτια, όπου διέμεναν παιδιά ηλικίας από έξι μηνών έως τεσσάρων ετών. Διαπιστώθηκε η παρουσία ανησυχητικά υψηλών επιπέδων από περισσότερες από 24 ουσίες, όπως φθαλικές ενώσεις, επιβραδυντικά φλόγας και φίλτρα υπεριώδους ακτινοβολίας στον αέρα, με τις υψηλότερες συγκεντρώσεις να εντοπίζονται γύρω από τα σημεία ύπνου.
Παράλληλα, μια δεύτερη μελέτη επικεντρώθηκε σε 16 παιδικά στρώματα που είχαν αγοραστεί πρόσφατα. Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα στρώματα αποτελούν πιθανώς τη βασική πηγή αυτών των χημικών εκπομπών στον χώρο του ύπνου. Όταν προσομοιώθηκε η θερμότητα και το βάρος ενός παιδικού σώματος, οι εκπομπές αυξήθηκαν σημαντικά, σε ορισμένες περιπτώσεις πολλαπλασιάζονταν. Αν και τα στρώματα αγοράστηκαν στον Καναδά, προέρχονταν κυρίως από τις Ηνωμένες Πολιτείες και το Μεξικό, κάτι που δείχνει ότι τα ευρήματα είναι πιθανόν αντιπροσωπευτικά για προϊόντα που διακινούνται σε όλη τη Βόρεια Αμερική.
Οι ουσίες που ανιχνεύθηκαν –φθαλικοί εστέρες και επιβραδυντικά φλόγας– είναι γνωστοί ορμονικοί διαταράκτες, οι οποίοι έχουν συνδεθεί με νευροαναπτυξιακά προβλήματα, όπως μαθησιακές δυσκολίες, μειωμένο IQ, διαταραχές συμπεριφοράς και προβλήματα μνήμης. Επιπλέον, κάποιες από αυτές τις ενώσεις έχουν συσχετιστεί με την εμφάνιση παιδικού άσθματος και καρκίνου. Τα φίλτρα UV που εντοπίστηκαν ενδέχεται επίσης να παρεμβαίνουν στο ενδοκρινικό σύστημα.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η αυξημένη ευαισθησία των παιδιών στις χημικές εκθέσεις: το αναπτυσσόμενο σώμα τους, η συχνή επαφή χεριών με το στόμα, ο υψηλότερος ρυθμός αναπνοής και η μεγαλύτερη αναλογία επιφάνειας δέρματος προς σωματικό βάρος τα καθιστούν πιο τρωτά στις επιπτώσεις.
Αξιοσημείωτο είναι ότι σε πολλά από τα στρώματα εντοπίστηκαν υψηλά επίπεδα επιβραδυντικών φλόγας, παρά το γεγονός ότι τέτοιες ουσίες δεν είναι υποχρεωτικές για την πλήρωση των προτύπων ευφλεκτότητας ούτε στον Καναδά ούτε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι ερευνητές τονίζουν πως οι ενώσεις αυτές όχι μόνο σχετίζονται με σοβαρές βλάβες στο νευρικό, το ορμονικό και το αναπαραγωγικό σύστημα αλλά και ότι η αποτελεσματικότητά τους στην πυρασφάλεια –όπως χρησιμοποιούνται στα στρώματα– δεν έχει τεκμηριωθεί επαρκώς.
Τα επόμενα βήματα
Οι επιστήμονες απευθύνουν έκκληση προς τις εταιρείες παραγωγής παιδικών στρωμάτων να επιδείξουν μεγαλύτερη υπευθυνότητα, ελέγχοντας πιο συστηματικά τις χημικές ουσίες που χρησιμοποιούν στα προϊόντα τους. Παράλληλα, τονίζουν την ανάγκη για πιο αυστηρή νομοθεσία όσον αφορά τη χρήση επιβραδυντικών φλόγας και πλαστικοποιητών τύπου φθαλικών ενώσεων, που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία των παιδιών.
Συγκεκριμένα στον Καναδά, προτείνεται να διευρυνθούν οι ισχύοντες περιορισμοί που εφαρμόζονται ήδη σε ορισμένα παιχνίδια και αντικείμενα που μπαίνουν στο στόμα, ώστε να περιλαμβάνουν και τα στρώματα, τα σεντόνια και άλλα είδη ύπνου. Επίσης, ζητείται η τελική έγκριση περιοριστικών μέτρων για δύο επιβραδυντικές ουσίες, οι οποίες έχουν προταθεί εδώ και καιρό. Η διαπίστωση ότι κάποια στρώματα εξακολουθούν να περιέχουν υλικά που είναι απαγορευμένα ή υπό περιορισμό στη χώρα, υπογραμμίζει την ανάγκη οι κατασκευαστές να προχωρούν σε ελέγχους πριν την κυκλοφορία τους στην αγορά.
Την ίδια ώρα, οι ερευνητές δίνουν πρακτικές κατευθύνσεις και στους γονείς, ώστε να περιορίσουν την έκθεση των παιδιών τους σε πιθανούς χημικούς κινδύνους στο περιβάλλον του ύπνου. Προτείνεται, για αρχή, η απομάκρυνση περιττών αντικειμένων από το κρεβάτι, όπως μαξιλάρια, πολλές κουβέρτες ή λούτρινα παιχνίδια, που μπορεί να “παγιδεύουν” ανεπιθύμητες ουσίες.
Η φροντίδα συνεχίζεται και με τη συχνή αλλαγή και πλύσιμο των κλινοσκεπασμάτων, καθώς και των ρούχων που φοριούνται στον ύπνο – πρακτική που λειτουργεί ως επιπλέον φραγμός προστασίας. Τέλος, συνιστάται η επιλογή υφασμάτων χωρίς έντονα χρώματα ή βαφές, αφού για τη διατήρησή τους συχνά απαιτείται η προσθήκη φίλτρων UV και άλλων χημικών που μπορεί να είναι επιβαρυντικά.
