Ποια είναι η μαγική λέξη για την υγιή ανάπτυξη ενός 2χρονου παιδιού; Τι σημαίνει ο όρος «terrible twos»;

O δημοφιλής όρος «terrible twos» (τρομερά δίχρονα)  χρησιμοποιείται αρκετά χρόνια για να περιγράψει τις αλλαγές που παρατήρησαν οι γονείς στη συμπεριφορά των παιδιών της ηλικίας δύο ετών.

Ακριβώς επειδή αυτές οι αλλαγές είναι τεράστιες, σε αυτές ακριβώς οφείλεται η “ανεξήγητη” ή “ακραία” συμπεριφορά που παρατηρούμε στα παιδιά αυτής της ηλικίας. Από τη μία πλευρά το παιδί δείχνει να αποζητά έντονα τη, προσοχή του γονέα ενώ από την άλλη ξεκινά τις πρώτες προσπάθειες για την ανεξαρτησία του και της απομάκρυνσής του από αυτόν.

Οι αναπτυξιακές αλλαγές που επιτελούνται στα παιδιά αυτής της ηλικίας περιλαμβάνουν αλλαγές στον συναισθηματικό, νοητικό και ψυχοκοινωνικό τομέα. Ταυτόχρονα η γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού του επιτρέπει να κατανοεί πολλά περισσότερα πράγματα απ΄ό,τι μπορεί να εκφράσει, γεγονός που συνεισφέρει στο να χάνει το παιδί πιο εύκολα την υπομονή του. Το αποτέλεσμα είναι οι έντονες και συχνές συγκρούσεις μέχρι να βρεθούν οι νέες ισορροπίες.

Αν σταθούμε λίγο και σκεφτούμε θα διαπιστώσουμε ότι σε αυτήν την ηλικία επιτελούνται μέσα στο νου και τη ψυχή του παιδιού καταπληκτικές αλλαγές.

Τα terrible twos θα έπρεπε να αντικατασταθούν με τον όρο “fabulous two” (υπέροχα δίχρονα) αφού τα παιδιά σε αυτό το στάδιο επιθυμούν να εξερευνήσουν τον κόσμο, να εκφραστούν, να δοκιμάσουν τη δύναμή τους, να δημιουργήσουν σχέσεις ενώ ταυτόχρονα ανακαλύπτουν ότι υπάρχουν κανόνες που χρειάζεται να ακολουθήσουν.

Το πείσμα, η ανυπακοή, ο αρνητισμός, η σύγχυση και οι «ακατάλληλες» όπως τις ερμηνεύουν οι γονείς συμπεριφορές, ξεκινούν ως αντίδραση εκ μέρους των παιδιών για να επικοινωνήσουν στο περιβάλλον τους ένα ισχυρό μήνυμα: «Δεν κατανοείτε τις ανάγκες μου». Τα γνωστά tantrums (έντονα ξεσπάσματα θυμού) συνήθως συμβαίνουν γιατί κάποιες ανάγκες του παιδιού έχουν μείνει ακάλυπτες.

Είναι μόνο λογικό να υποθέσουμε ότι αυτού του είδους οι αλλαγές θα επιφέρουν έντονα συναισθήματα και στους άπειρους γονείς που ανησυχούν και, φοβούνται καθώς δεν γνωρίζουν τι χρειάζεται να κάνουν. Οι τρόποι διαχείρισης και οριοθέτησης που επιλέγουν οι γονείς σε αυτή τη φάση σε αρκετές περιπτώσεις απλά εντείνουν τη σύγχυση των παιδιών. Οι φωνές ως μέσο πειθαρχίας , δεν βοηθούν. Οι τιμωρίες δεν αλλάζουν τίποτε. Η σωματική βία ή η λεκτική απαξίωση τραυματίζουν τη ψυχή του παιδιού. Οι περισσότεροι γονείς συμφωνούν ότι χρειάζεται να υποστηρίξουν την ανεξαρτητοποίηση του παιδιού δίνοντας τους ευκαιρίες αλλά μπερδεύονται σε σχέση με τα όρια που πρέπει να θέσουν.

Όρια και πειθαρχία: Το μεγαλύτερο δώρο, στο παιδί μετά την αγάπη μας

Όπως και τα βρέφη, έτσι και τα νήπια εκνευρίζονται όταν είναι κουρασμένα ή απλώς πεινούν. Οι γονείς χρειάζεται να έχουν σταθερό ωράριο φαγητού και ύπνου και να αποφεύγουν να αλλάζουν τη ρουτίνα του παιδιού. Το να φροντίζουμε τις βιολογικές ανάγκες των παιδιών σχετίζεται άμεσα με την έκφραση των συναισθημάτων του παιδιού και κυρίως, την έντασή τους.

Η οριοθέτηση των παιδιών σε αυτήν την ηλικία είναι μια από τις πιο σημαντικές διαδικασίες που χρειάζεται να ακολουθήσει ένας γονιός. Τίποτε δεν επιφέρει μεγαλύτερη αίσθηση ασφάλειας σε ένα παιδί από αυτήν την οριοθέτησης. Σταθερότητα, κατανόηση, συνεργατικότητα είναι μερικές από τις λέξεις κλειδιά που θα βοηθήσουν τους γονείς να βρουν τους τρόπους που θα οριοθετήσουν τα παιδιά τους και άρα θα τα κάνουν να αισθάνονται ασφαλή.

Καθώς ο εγκέφαλος των παιδιών δεν έχει πλήρως αναπτυχθεί δεν είναι ακόμη ικανά να αντιληφθούν και να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους.

Ούτε η επίκληση στη λογική μπορεί να έχει κάποια αποτέλεσμα αφού η λογική ως διαδικασία δεν έχει αναπτυχθεί όπως στους ενήλικες , ώστε να βοηθήσει τα δίχρονα παιδιά να κάνουν τις «σωστές» επιλογές.

Σημαντική σημείωση: Η ένταση με την οποία επικοινωνούν τα νήπια τα συναισθήματα τους και «οι κακές συμπεριφορές» δεν σημαίνει ότι οι γονείς δεν ασκούν σωστά τον γονεικό τους ρόλο. Σημαίνει απλά ότι το παιδί επικοινωνεί μέσω αυτών των συμπεριφορών τις ανάγκες του, τις επιθυμίες του, και τη δυσκολία του να κατανοήσει εκείνη τη στιγμή τον εαυτό του ή και τον κόσμο που αλληλοεπιδρά. Γονείς, παιδαγωγοί και περιβάλλον χρειάζεται να σταθούμε δίπλα στα παιδιά μας και να τα βοηθήσουμε παρέχοντας τους καθοδήγηση και στήριξη.

Το ιδανικό εκπαιδευτικό περιβάλλον για να αναπτυχθεί ένα 2χρονο παιδί

Στο A’ Kids Academy βοηθάμε τόσο τους γονείς όσο και τα παιδιά αυτών των ηλικιών, γιατί γνωρίζουμε άριστα τα αναπτυξιακά στάδια του παιδιού και τις μεταβολές που συμβαίνουν μέσα σε αυτά.

Δημιουργούμε εξατομικευμένα προγράμματα που βοηθούν το παιδί στη ρύθμιση των συναισθημάτων του, θέτουμε λογικά όρια και φροντίζουμε ώστε τα παιδιά να είναι ξεκούραστα χωρίς να τα φορτώνουμε με δραστηριότητες.

Παρόλο που δεν μπορούν να αποφευχθούν όλα τα tantrums είναι στόχος μας να κατανοούμε τι πυροδοτεί μια τέτοια κατάσταση και ποια ανάγκη του παιδιού έμεινε ακάλυπτη ώστε την επόμενη φορά να μην συμβεί κάτι ανάλογο. Ταυτόχρονα συνεργαζόμαστε με τους γονείς ενημερώνοντας τους – είτε ατομικά είτε στην ομάδα γονέων- για τους κατάλληλους τρόπους αντιμετώπισης των εκρήξεων θυμού, τη διαδικασία της οριοθέτησης ενώ υποστηρίζουμε το παιδί στην ανεξαρτητοποίηση του.

Από τη Νάνσυ Ψημενάτου

Διευθύντρια του A’ Kids Academy

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας