MENU
Το καλοκαίρι οι τροφικές δηλητηριάσεις είναι πιο εύκολο να συμβούν για δύο βασικούς λόγους. Αφενός η θερμοκρασία ανεβαίνει αισθητά και η σωστή συντήρηση των τροφίμων γίνεται πιο δύσκολη και απαιτητική αφετέρου στις διακοπές συχνά τρώμε έξω αμφίβολης ποιότητας φαγητά.
Πώς προκαλείται
Μοιάζει αρκετά με την ιογενή γαστρεντερίτιδα. Η τροφική δηλητηρίαση, όμως, προκαλείται από την κατανάλωση μολυσμένων τροφών και ποτών, τόσο σε ενηλίκους όσο και παιδιά. Παρά τη βελτίωση των συνθηκών παρασκευής και συντήρησης των τροφίμων, η τροφική δηλητηρίαση αποτελεί υπαρκτό κίνδυνο ιδίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Παρότι για τους τους ενήλικες είναι μια ήπια παθολογική κατάσταση, τα μικρότερα παιδιά και τα βρέφη είναι δυνατόν να νοσήσουν βαρύτερα και να χρειασθούν νοσοκομειακή φροντίδα. Είναι σημαντικό επομένως οι γονείς να μπορούν να αναγνωρίζουν, αλλά και να προλαμβάνουν αυτές τις καταστάσεις.
Ποια είναι τα συμπτώματα
Τα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης είναι ουσιαστικά τα ίδια με αυτά της ιογενούς γαστρεντερίτιδας. Περιλαμβάνουν έντονο κοιλιακό και στομαχικό πόνο, ναυτία, εμέτους, διάρροια και σε κάποιες περιπτώσεις πυρετό. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να σημειωθούν νευρολογικές διαταραχές όπως σπασμοί, καθώς και Shock. Σοβαρός κίνδυνος επίσης από την τροφική δηλητηρίαση είναι η αφυδάτωση, που πρέπει να προλαμβάνεται με τη συχνή κατανάλωση υγρών. Αυτό που αυξάνει τους φόβους μας είναι το γεγονός ότι το μολυσμένο τρόφιμο μπορεί να μην εμφανίζει σημεία αλλοίωσης στην όψη, μυρωδιά και γεύση και έτσι να ξεγελασθεί το παιδί και να δοκιμάσει.
Τα αίτια
Η τροφική δηλητηρίαση μπορεί να οφείλεται σε βακτήρια, ουσίες που παράγονται από βακτήρια (τοξίνες), ιούς και παράσιτα. Οι πιο συχνοί παράγοντες είναι:
• Σταφυλόκοκκος (Staph. aureus): Αποτελεί την κυριότερη αιτία τροφικής δηληρίασης. Ένα μικρόβιο που βρίσκεται σε άφθονη ποσότητα στο δέρμα και συνήθως προκαλεί δερματικές λοιμώξεις. Στις τροφές μεταφέρεται με τα χέρια των ανθρώπων που τις επεξεργάζονται και κατόπιν πολλαπλασιάζεται όταν οι τροφές παραμείνουν, κυρίως εκτός ψυγείου. Κατά τον πολλαπλασιασμό τους οι σταφυλόκοκκοι παράγουν μεγάλη ποσότητα τοξίνης η οποία δεν καταστρέφεται με το μαγείρεμα. Η σταφυλοκοκκική τοξίνη που λαμβάνεται με τη μολυσμένη τροφή, προκαλεί συμπτώματα μετά από 1 έως 6 ώρες, που συνίστανται κυρίως σε έντονο κοιλιακό πόνο και εμέτους και έχουν διάρκεια περίπου μια ημέρα.
• Σαλμονέλλα: Το μικρόβιο αυτό έχει πολλούς τύπους και είναι υπεύθυνο για τη σαλμονέλλωση. Συνήθως μολύνονται προϊόντα ζωικής προέλευσης, όπως ωμά κρέατα, μη καλά βρασμένα αυγά και το μη παστεριωμένο γάλα. Οι σαλμονέλλες ωστόσο καταστρέφονται με το κατάλληλο μαγείρεμα και το βρασμό. Τα συμπτώματα από τη δηλητηρίαση εμφανίζονται 16-48 ώρες από τη βρώση της τροφής και διαρκούν από δύο έως επτά ημέρες. Η κλινική εικόνα μπορεί να είναι σοβαρή ιδίως σε μικρότερες ηλικίες και να απαιτήσει νοσηλεία.
• Κολοβακτηρίδιο (Ε. Coli): Μια ομάδα βακτηρίων που φυσιολογικά διαβιούν στο έντερο παιδιών και ενηλίκων, ενώ μόνο μερικοί τύποι μπορούν να προκαλέσουν τροφική δηλητηρίαση. Η πιο συχνή αιτία είναι το μη καλά μαγειρεμένο μοσχαρίσιο κρέας και το μολυσμένο νερό. Η κλινική εικόνα περιλαμβάνει κυρίως διάρροια που μπορεί να είναι ήπια έως σοβαρή, κοιλιακό πόνο και σε μερικές περιπτώσεις ναυτία και εμέτους. Η καλύτερη αντιμετώπιση συνίσταται σε ξεκούραση και υποκατάσταση των υγρών του οργανισμού πιθανώς χορήγηση ηλεκτρολυτικών διαλυμάτων από το στόμα για αποφυγή αφυδάτωσης. ΠΡΟΣΟΧΗ στο εντεροπαθογόνο κολοβακτηρίδιο 0157: Η7, που παράγει τοξίνη shiga-like και μπορεί να προκαλέσει μία πολύ σοβαρή παθολογική κατάσταση που λέγεται Αιμολυτικό Ουραιμικό Σύνδρομο.
• Κλωστηρίδιο της αλλαντίασης (Clostridium botulinum). Ο παράγοντας αυτός προκαλεί δυνητικά θανατηφόρο τροφική δηλητηρίαση και παρόλο που λαθροβιώνει σε αφθονία στο έδαφος και το νερό, δεν προκαλεί προβλήματα παρά μόνο σε ειδικές συνθήκες. Το κλωστηρίδιο αυτό πολλαπλασιάζεται και παράγει την ειδική τοξίνη (αλλαντική τοξίνη) σε συνθήκες έλλειψης οξυγόνου, όπως συμβαίνει σε αλλοιωμένα κονσερβοποιημένα τρόφιμα. Το μέλι επίσης μπορεί να μολυνθεί και να προκαλέσει σοβαρή νόσο σε βρέφη μικρότερα του ενός έτους. Για το λόγο αυτό απαγορεύεται η χορήγηση μελιού στα βρέφη. Η αλλαντίαση προσβάλλει το νευρικό σύστημα και προκαλεί προβλήματα όρασης, πτώση βλεφάρων, υποτονία, δυσκολία κατάποσης και αναπνευστική δυσχέρεια. Τα συμπτώματα αναπτύσσονται σε 18 με 36 ώρες και μπορούν να διαρκέσουν μήνες, ενώ ακόμη και παρά τη θεραπεία μπορεί να παραμείνουν νευρολογικές βλάβες.
Αντιμετώπιση
Με συντηρητική και ειδική διατροφή και κατανάλωση άφθονων υγρών, η δηλητηρίαση θα περιοριστεί. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τις πρώτες ώρες είναι απαραίτητη η στέρηση φαγητού και υγρών για τη διακοπή των εμέτων και την αποφυγή της αφυδάτωσης. Τα βρέφη μπορούν να ανεχθούν 3-4 ώρες χωρίς φαγητό και νερό, ενώ τα με γαλύτερα παιδιά έως 6-8 ώρες.
Θα απευθυνθείτε στον παιδίατρο όταν…
• κατά το διάστημα της στέρησης υγρών-στερεών το παιδί συνεχίζει να κάνει εμέτους
• έχει σημεία αφυδάτωσης (υπνηλικό-ληθαργικό παιδί, ξηρό δέρμα και στοματικός βλεννογόνος, βυθισμένα μάτια, απουσία δακρύων κατά το κλάμα, ταχυκαρδία)
• έχει αιματηρή διάρροια
• έχει μεγάλου όγκου συνεχιζόμενη διάρροια, ή διάρροια εναλλασσόμενη με δυσκοιλιότητα
• εμφανίζει διαταραχές του επιπέδου συνείδησης (υπνηλία, αποπροσανατολισμό, σύγχυση, ανησυχία, δύσκολη αναπνοή)
Πώς θα την αποφύγεις
Αν τηρήσετε μερικά βασικά προληπτικά μέτρα, θα δείτε ότι δεν είναι δύσκολο να αποφευχθούν οι τροφικές δηλητηριάσεις:
• Μετά το χειρισμό ωμών κρεάτων και πουλερικών πλένουμε τα χέρια μας καθώς και όλες τις επιφάνειες και τα σκεύη που ήλθαν σε επαφή με το ωμό κρέας με ζεστό νερό και σαπούνι
• Πάντα πλένουμε τα χέρια μας πριν το μαγείρεμα και μετά την αλλαγή πάνας του μωρού
• Βάζουμε γάντια εάν έχουμε τραυματισμούς και ανοιχτές πληγές στα χέρια πριν τις παραπάνω εργασίες
• Εξετάζουμε τις κονσέρβες για σημάδια αλλοίωσης (γαλακτώδες υγρό γύρω από κονσερβοποιημένα λαχανικά αντί για διαφανο υγρό, ραγισμένα βάζα, χαλαρωμένα καπάκια). Εάν είναι ακατάλληλες, τις πετάμε χωρίς ποτέ να δοκιμάσουμε
• Δεν χρησιμοποιούμε γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα από φρέσκο μη παστεριωμένο γάλα
• Δεν τρώμε ωμό κρέας και αυγά όχι σφιχτά βρασμένα
• Δεν δίνουμε μέλι σε παιδί κάτω του ενός έτους
• Δεν αφήνουμε μαγειρεμένο φαγητό πάνω από δύο ώρες σε θερμοκρασία περιβάλλοντος
- Επιλέγουμε, στον τόπο των διακοπών, εστιατόρια που δίνουν την εντύπωση του προσεγμένου, ενώ αποφεύγουμε, ει δυνατόν, να παραγγείλουμε πράσινες σαλάτες.
- Δεν αγοράζουμε τρόφιμα που είναι εκτειθειμένα στον ήλιο στο σημείο πώλησης.
