Μήπως ήρθε η ώρα η δημιουργική αφήγηση να μπει στα σχολεία ως εναλλακτικός τρόπος μάθησης;

Οι παραδόσεις της αφήγησης ξεκινούν με την ανθρώπινη ύπαρξη πολύ καιρό πριν ακόμη επινοηθούν τα βιβλία. Η αφήγηση είναι η παλαιότερη μορφή διδασκαλίας. Ξεκίνησε στις πρώτες ανθρώπινες κοινότητες, δίνοντας στους ανθρώπους τις απαντήσεις στα μεγαλύτερα ερωτήματα της δημιουργίας και της ζωής.

Οι ιστορίες που ακούμε καθορίζουν την ψυχολογία μας, μας διαμορφώνουν ως ανθρώπους και ταυτόχρονα εμπλουτίζουν τις γνώσεις μας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όλοι οι πολιτισμοί έχουν χρησιμοποιήσει τις ιστορίες ως μέσο μάθησης από τους Έλληνες όπου άκουγαν την απαγγελία της Ιλιάδας του Ομήρου μέχρι και τους Σκανδιναβούς με την απαγγελία των Eddas.

Storytelling: Τα οφέλη της δημιουργικής αφήγησης

Η αφήγηση, λοιπόν, ακολουθεί τον ανθρώπινο πολιτισμό από τότε που υπάρχει, αλλά ας δούμε και αναλυτικότερα κάποια από τα πολλά θετικά της. Αρχικά, η ανάγνωση και η αφήγηση ιστοριών στα παιδιά καλλιεργεί την ικανότητά τους να εκφραστούν, να συγκρατήσουν πληροφορίες αλλά και να μάθουν να συγκεντρώνονται.

Ενώ ταυτόχρονα τα ενθαρρύνει να επικοινωνούν τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ιδέες τους.

Σημαντικό είναι ότι τα βοηθάει να ακονίσουν την μνήμη τους ενώ ταυτόχρονα μέσω της δημιουργικής αφήγησης τα παιδιά μπορούν να αποκτήσουν μία ουσιαστική κατανόηση τους πολιτισμού τους αλλά και διάφορων ιστορικών γεγονότων. Ας μην ξεχνάμε ότι η μάθηση, με αυτόν τον τρόπο, γίνεται πιο εύκολη και φυσική.

Επίσης, μέσω της αφήγησης, τα παιδιά μαθαίνουν πώς να προσέχουν και να ακούνε ενεργά το άτομο που μιλά, κάτι το οποίο τα κάνει και πιο υπομονετικά. Ταυτόχρονα η αφήγηση διαφόρων ιστοριών βοηθάει τα παιδιά στο να ανακαλύψουν νέο λεξιλόγιο. Αυτό το νέο λεξιλόγιο θα αφομοιωθεί γρηγορότερα από το παιδί καθώς θα το χρησιμοποιήσει και το ίδιο στην ιστορία του.

Η αφήγηση μπορεί να διδάξει σε μικρά παιδιά αλλά και σε εφήβους πολλά πράγματα για τον κόσμο και τη ζωή αλλά ταυτόχρονα να γίνει κι ένα μέσο ουσιαστικής κατανόησης του αντικειμένου που διδάσκεται.

Η θεματολογία μπορεί να ποικίλει και να συμπεριλαμβάνει την μυθολογία, την ανθρωπο-γεωγραφία , αλλά και τους πρωταγωνιστές σημαντικών γεγονότων της παγκόσμιας ιστορίας.

Πείτε στα παιδιά σας όσες περισσότερες ιστορίες μπορείτε

Σημαντικό είναι να θυμόμαστε και την έκφραση του Άλμπερτ Αϊνστάιν , “Αν θέλετε τα παιδιά σας να είναι έξυπνα, πείτε τους ιστορίες. Αν θέλετε να είναι λαμπροί, πείτε τους περισσότερες ιστορίες.

Η πτυχή που καθιστά την αφήγηση τόσο αποτελεσματική είναι ότι λειτουργεί για όλους τους τύπους μαθητών.

Ο Paul Smith, στο “Leader as Storyteller: 10 Reasons It’s A Better Business Connection”, έγραψε: “Σε οποιαδήποτε ομάδα, περίπου το 40 τοις εκατό θα είναι κυρίως οπτικοί μαθητές που μαθαίνουν καλύτερα από βίντεο, διαγράμματα ή εικόνες. Ένα άλλο 40% θα είναι ακουστικό, μαθαίνοντας καλύτερα μέσω διαλέξεων και συζητήσεων. Το υπόλοιπο 20 % μαθαίνει καλύτερα κάνοντας. Η αφήγηση έχει πτυχές που λειτουργούν και για τους τρεις τύπους. Οι οπτικοί μαθητές μαθαίνουν μέσω των εικόνων που τους δημιουργούνται από την αφήγηση ιστοριών. Οι ακουστικοί μαθητές επικεντρώνονται στις λέξεις και τη φωνή του αφηγητή. Οι μαθητές που μαθαίνουν μέσω της κίνησης θυμούνται τα συναισθήματα που τους δημιουργεί η ιστορία.”

Επίσης, ο ψυχολόγος Peg Neuhauser διαπίστωσε ότι η μάθηση που προέρχεται από μια καλά διηγημένη ιστορία συγκρατείται από τους μαθητές με μεγαλύτερη ακρίβεια, και για πολύ περισσότερο από τη μάθηση που προέρχεται από γεγονότα και αριθμούς. Ομοίως, η έρευνα του ψυχολόγου Jerome Bruner υποδηλώνει ότι είναι 20 φορές πιο πιθανό οι μαθητές να θυμούνται γεγονότα εάν αυτά αποτελούν μέρος μιας ιστορίας.

Το κλειδί της ενσυναίσθησης

Όπως και άλλοι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι τα παιδιά που χρησιμοποιούν την μυθοπλασία σε ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον είναι πολύ ευκολότερο να κατανοήσουν άλλους ανθρώπους – δείχνουν περισσότερη ενσυναίσθηση και αναπτύσσουν καλύτερα την ικανότητα να κατανοούν ότι άλλοι άνθρωποι έχουν διαφορετικές σκέψεις και συναισθήματα από αυτούς).

Ένα εναλλακτικό μάθημα που αξίζει να μπει στα σχολεία

Η δημιουργική αφήγηση μπορεί να είναι καινοτόμα καθώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέχρι και βίντεο από υλικό το οποίο λατρεύουν τα παιδιά όπως αυτό των βιντεοπαιχνιδιών, κάτι που δίνει στους εκπαιδευτικούς έναν νέο τρόπο να συνδεθούν με μερικούς μαθητές. Πιο συγκεκριμένα ο Έντελι Μάρκου, δάσκαλος γυμνασίου του 230ου σχολείου του Jackson Heights, Queens, δήλωσε ότι μπορεί να υπάρχει «τεράστια αξία», τόσο για τους μαθητές όσο και για τους εκπαιδευτικούς στην χρήση τέτοιων βίντεο. Για αυτούς τους μαθητές, πρόσθεσε, «η έκθεσή τους σε διαφορετικό εκπαιδευτικό όχημα είναι πάντα ωφέλιμη».

Ας παίξουμε μαθαίνοντας και ας μάθουμε παίζοντας παραμένοντας πάντα με ευήκοα ώτα στις νέες καινοτόμες εκπαιδευτικές εξελίξεις ανά τον κόσμο.

Αχιλλέας Καραπατάκης