Από τους Εμμανουήλ Κουδουμνάκης, Χειρουργός ΩΡΛ παίδων, Διευθυντής Α’ ΩΡΛ Κλινικής Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών
Ευθύμιος Κάλτσος, Χειρουργός ΩΡΛ παίδων, Αναπληρωτής Διευθυντής Α’ ΩΡΛ Κλινικής Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών
Οι γναθοπροσωπικές ανωμαλίες, γνωστές και ως σχιστίες, αφορούν σε αγνώστου αιτιολογίας, συγγενείς και μη, γονιδιακές ανωμαλίες του χείλους, της γνάθου και της υπερώας.
Η αποκατάσταση των ανωμαλιών αυτών πρέπει να γίνεται από ομάδα ειδικών, που περιλαμβάνει χειρουργό σχιστιών, ορθοδοντικό, παιδο-οδοντίατρο, γναθοπροσωπικό χειρουργό και λογοπεδικό.
Σχιστίες του χείλους
Η συχνότητα της σχιστίας του χείλους κυμαίνεται από 1/500 έως 1/1000 γεννήσεις. Σε ποσοστό 80% είναι ετερόπλευρες και μόνο στο 20% των περιπτώσεων είναι αμφοτερόπλευρες.
Η χειρουργική αποκατάσταση γίνεται συνήθως στο δεύτερο ή στον τρίτο μήνα της ζωής και από ορισμένους χειρουργούς σχιστιών ακόμα και από την πρώτη εβδομάδα.
Η διάγνωση της χειλεοσχιστίας είναι εφικτή από την ενδομήτρια ζωή με τον υπερηχογραφικό έλεγχο.
Η προεγχειρητική αξιολόγηση του παιδιού με σχιστία περιλαμβάνει το λεπτομερές ιστορικό και την καλή φυσική εξέταση της στοματικής κοιλότητας, των γνάθων και των χειλέων. Παιδιά με μεγάλη υπογναθία πολλές φορές είναι δύσκολο να διασωληνωθούν και να αποσωληνωθούν.
Σε περιπτώσεις χειλεοσχιστίας, με μεγάλη απόκλειση του γναθιαίου τόξου, η τοποθέτηση από την πρώτη μέρα της ζωής steristrip προκαλεί συμπίεση του εύπλαστου οστού και διευκολύνει τη χειρουργική σύγκλειση.
Χειρουργική τεχνική
Η αποκατάσταση της ετερόπλευρης χειλεοσχιστίας γίνεται με τη μέθοδο Millard, τροποποιημένη κατά Salyer, με προωθημένο κρημνό από τη στυλίδα της ρινός και διαμόρφωση του πλάγιου ρινικού τοιχώματος.
Η σύγκλειση γίνεται με συρραφή του στοματικού βλεννογόνου, παρασκευή και συρραφή του τετράγωνου μυός του άνω χείλους, και συρραφή του καλά κινητοποιημένου δερματικού κρημνού.
Η αμφοτερόπλευρη σχιστία του χείλους, παρουσιάζει πολλές φορές δυσκολία στη σύγκλειση, λόγω της μεγάλης απόστασης των κρημνών.
Σε ελάχιστες περιπτώσεις, η αποκατάσταση του άνω χείλους γίνεται σε δύο χειρουργικούς χρόνους. Η βασική αρχή στην αποκατάσταση της αμφοτερόπλευρης σχιστίας του χείλους είναι η μεγάλη κινητοποίηση των δερματικών και των βλεννογονικών κρημνών, ούτως ώστε να επιτευχθεί η συρραφή του χωρίς τάση, που εγκυμονεί κίνδυνο διάσπασης του τραύματος.
Η σίτιση του παιδιού μετά το χειρουργείο γίνεται με θηλασμό ή με θήλαστρο (μπιμπερό). Μετεγχειρητικά, το παιδί παραμένει νοσηλευόμενο για μία ή δύο ημέρες. Οι επουλωτικές κρέμες που χρησιμοποιούνται για δύο μήνες, μετεγχειρητικά, έχουν πολύ καλά αποτελέσματα.
Επιπλοκές
Συμβαίνουν σε ποσοστό 3-5% και αφορούν σε διάσπαση τραύματος λόγω επιμόλυνσης ή υπερβολικής τάσης, σε παραμόρφωση της ρινός και ασυμμετρία του ερυθρού του χείλους. Η διόρθωση των επιπλοκών μπορεί να γίνει με διάφορες τεχνικές τουλάχιστον έξι εβδομάδες μετά το πρώτο χειρουργείο.
