Πώς η εφευρετικότητα και η καλή διάθεση των καθηγητών μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα της εκπαίδευσης!
Στις 6 Απριλίου 2025, στο Πρότυπο Γυμνάσιο Αναβρύτων, κατασκευάστηκε ο μεγαλύτερος Περιοδικός Πίνακας Χημικών Στοιχείων που υπάρχει σε σχολείο της Ελλάδας. Η δράση αυτή αποτέλεσε σταθμό για την εκπαιδευτική κοινότητα και σημείο αναφοράς για την Επικοινωνία της Επιστήμης στον σχολικό χώρο. Η πρωτοβουλία ανήκει στον Δρ. Ε. Ασημέλλη, καθηγητή χημείας του σχολείου και μεταδιδακτορικό ερευνητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Η αρχική έμπνευση για τη δημιουργία τέτοιου μεγέθους Περιοδικών Πινάκων οφείλεται στον καθηγητή του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, κ. Π. Γιαννακουδάκη, και στην εκπαιδευτικό Δρ. Ε. Παρισοπούλου, οι οποίοι κατέχουν και το σχετικό ρεκόρ, έχοντας κατασκευάσει στο ΑΠΘ τον μεγαλύτερο Περιοδικό Πίνακα της Επικράτειας.
Η υλοποίηση του φιλόδοξου αυτού εγχειρήματος δεν θα ήταν δυνατή χωρίς τη συμβολή μιας ομάδας εξειδικευμένων επιστημόνων-μηχανικών, οι οποίοι είναι ταυτόχρονα και γονείς μαθητών του σχολείου. Με την τεχνική και επιστημονική τους υποστήριξη, το όραμα πήρε σάρκα και οστά. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους πολιτικοί και διακεκριμένοι επιστήμονες. Σε κάθε προσκεκλημένο αφιερώθηκε ένα χημικό στοιχείο, με την προτροπή να συμμετάσχει ενεργά ολοκληρώνοντας τη βαφή του συμβόλου του. Παράλληλα, επιστήμονες από το εξωτερικό συμμετείχαν διαδικτυακά: μέσω του κινητού τηλεφώνου τους ενεργοποίησαν το ειδικά σχεδιασμένο από τον Όμιλο Πληροφορικής του σχολείου ρομπότ, το οποίο αποκάλυπτε το αντίστοιχο κελί του στοιχείου που τους είχε αφιερωθεί.
Φιλοτιμία, διάθεση και εφευρετικότητα: Τα συστατικά για να περάσει η σχολική μάθηση σε άλλο επίπεδο
Ο πυρήνας της δράσης, ωστόσο, δεν ήταν απλώς η εντυπωσιακή κατασκευή, αλλά η ένταξη και ενεργοποίηση μαθητών που δεν έχουν αυξημένο ενδιαφέρον για τις επιστήμες. Σε έναν κοινό «καμβά» – τον Περιοδικό Πίνακα – πολιτικοί, επιστήμονες και μαθητές συναντήθηκαν, επιβεβαιώνοντας πως η επιστήμη αποτελεί γέφυρα επικοινωνίας και κοινής δράσης.
Η εκδήλωση πλαισιώθηκε από ποικιλία παράλληλων δραστηριοτήτων, σχεδιασμένων από τους εκπαιδευτικούς του σχολείου. Μαθητές, γονείς και κηδεμόνες συμμετείχαν σε παιχνίδια επιστήμης εκτοξεύοντας ειρηνικούς πυραύλους, κατασκεύασαν Περιοδικό Πίνακα από cupcakes, αναζήτησαν τεχνολογικές εφαρμογές των στοιχείων, τα απεικόνισαν εικαστικά και ερεύνησαν την ετυμολογία των ονομάτων τους. Κάθε δραστηριότητα είχε στόχο τη βιωματική μάθηση και την ενίσχυση του ενδιαφέροντος για τις επιστήμες.
Σημαντικό είναι ότι η δράση δεν σταμάτησε στο επίπεδο του εντυπωσιασμού, αλλά σχεδιάστηκε με επιστημονική μεθοδολογία, ώστε να εξαχθούν αξιόπιστα συμπεράσματα. Εξετάστηκαν ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά, όπως η κινητροδότηση, η αλλαγή στάσης των μαθητών απέναντι στις επιστήμες, η ενίσχυση της συμμετοχής, η ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, αλλά και η επίδοση, η αποκόμιση γνώσεων και η διάρκειά αποτύπωσής τους. Τα πρώτα ευρήματα, με τη χρήση κατάλληλων στατιστικών εργαλείων, δείχνουν στατιστικά σημαντική βελτίωση σε όλους τους δείκτες.
Η δράση αυτή αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου πλαισίου επιστημονικής εξωστρέφειας που έχει υλοποιήσει η ίδια ομάδα: διαδικτυακές εκπομπές με πειράματα, θεατρικές παραστάσεις με επιστημονικά θέματα, δημόσιες δράσεις σε εμπορικά κέντρα κ.ά. Το κοινό συμπέρασμα είναι σαφές: όταν η Επικοινωνία της Επιστήμης βασίζεται σε μεθοδικό σχεδιασμό και δημιουργικότητα, οδηγεί σε ουσιαστικά μαθησιακά και κοινωνικά οφέλη.
Σχετικά βίντεο από τις φάσεις κατασκευής του Περιοδικού Πίνακα στο Πρότυπο Γυμνάσιο Αναβρύτων θα βρείτε εδώ και εδώ.
Η προβολή τέτοιων πρωτοβουλιών επιδιώκει να εμπνεύσει και άλλους εκπαιδευτικούς, ενισχύοντας την πεποίθηση ότι η επιστήμη μπορεί να είναι ελκυστική, συμμετοχική και βαθιά ανθρώπινη.
